Έξι τραγούδια για την Εργατική Πρωτομαγιά

Εργάτες,
Δ.Διαμαντόπουλου

Η 1η Μαΐου, είναι μια ημέρα αφιερωμένη στους αγώνες των εργατών για αξιοπρεπή εργασία. 

Αυτό δεν είναι καθόλου αυτονόητο, παιδιά. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, οι αγώνες αυτοί είναι πάντα επίκαιροι και ζωντανοί. 

Ποια νομίζετε είναι η καλύτερη συντροφιά σε αυτούς τους αγώνες; 

Μα φυσικά το τραγούδι.
Αυτό που εμψυχώνει και δίνει θάρρος και σπίθα στην ψυχή. 
Αυτό που συγκινεί μιλώντας για το θάρρος και την δύναμη που κρύβουν μέσα τους οι άνθρωποι που αγωνίζονται.
Αυτό που μιλάει για τον πόνο που αφήνουν στους αγαπημένους τους εκείνοι που φεύγουν.

Πολλά είναι τα τραγούδια που γράφτηκαν για τους αγώνες της εργατικής Πρωτομαγιάς. 

Ακόμη περισσότερα έχουν γραφτεί για τον αγώνα των ανθρώπων ενάντια στην αδικία και στην ανισότητα. 

Η παρακάτω λίστα είναι μια επιλογή  αφιερωμένη στην σημαντική αυτή ημέρα.

Για μας κελαηδούν τα πουλιά (τραγούδι)

Το σημερινό μας τραγούδι είναι ένα βαλσάκι από την παλιά Αθήνα.

Το έγραψε ένας σημαντικός συνθέτης ελαφρών τραγουδιών, ο Μιχάλης Σουγιούλ.

Ο Σουγιούλ, με καταγωγή από το Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας, συνέθεσε πασίγνωστα, αγαπημένα τραγούδια της εποχής του μεσοπολέμου αλλά και μετά τον εμφύλιο, όπως τα Άστα τα μαλάκια σου, Το τραμ το τελευταίο, Ο μήνας έχει εννιά, Ας ερχόσουν για λίγο, Άρχισαν τα όργανα κ.α.

Φτιάχνουμε τύμπανο για την Πρωτομαγιά

Σήμερα θα προετοιμαστούμε για την Πρωτομαγιά, παιδιά.  

Αν δεν βγείτε στην εξοχή να μαζέψετε λουλούδια για το στεφάνι, μη στεναχωριέστε. 

Θα φτιάξουμε μαζί ένα. 

Mάλιστα θα βγάζει και ήχο! 

Θα  φτιάξουμε ένα διασκεδαστικό στριφογυριστό τυμπανάκι.  

Στη συνέχεια θα το διακοσμήσουμε με -τι άλλο- πρωτομαγιάτικα λουλούδια, που θα ζωγραφίσουμε μόνοι μας. 

Λίγα λουλούδια (τραγούδι)

Άλλο ένα όμορφο τραγούδι από την παλιά Αθήνα είναι το σημερινό.

Ανάλαφρο και χαριτωμένο, μας μιλά για μια ρομαντική συνήθεια που ξεκινά από τα παλιά χρόνια: την προσφορά λουλουδιών σαν ένδειξη έρωτα αλλά και αγάπης και τρυφερότητας.

Το έγραψε ένας σπουδαίος συνθέτης τόσο της ελαφράς όσο και της κλασικής μουσικής, ο Γιάννης Κωνσταντινίδης.

Ο συνθέτης  υπέγραφε όλες τις κλασικές συνθέσεις του με το κανονικό του όνομα, ενώ τα ελαφρά τραγούδια τα υπέγραφε με ένα ψευδώνυμο που δημιούργησε πολύ έξυπνα αντιστρέφοντας το κανονικό του όνομα σε Κώστας Γιαννίδης.

Χριστός Ανέστη

Χρόνια Πολλά και Χριστός Ανέστη!

Η σημερινή μέρα είναι μέρα χαράς.

Η Ανάσταση του Χριστού συμβολίζει την νίκη στο θάνατο και δίνει ελπίδα σε όλους τους ανθρώπους και κυρίως σε αυτούς που  περνούν πιο δύσκολα.

Για αυτό και τα έθιμα της ημέρας είναι ζωηρά,  χαρούμενα και ...θορυβώδη!

Τσουγκρίζουμε τα αβγά, πετάμε πυροτεχνήματα και ρουκέτες, χτυπάμε τα ξύλινα στασίδια στην εκκλησία, τραγουδάμε και χορεύουμε σε έντονους ρυθμούς.

Όλα αυτά συμβολίζουν τη στιγμή που αναστήθηκε ο Χριστός και τον σεισμό που προκλήθηκε στην οικουμένη.
Το ίδιο συμβαίνει και στην πασχαλιάτικη παραδοσιακή μουσική.

Η άνοιξη και το Πάσχα στα δημοτικά μας τραγούδια

Η άνοιξη και το Πάσχα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα δημοτικά μας τραγούδια.

Κάλαντα, λατρευτικά, τελετουργικά, μοιρολόγια, εορταστικά, χοροί, όλα μαζί ένας απίστευτος πολιτισμικός θησαυρός.

Το σημερινό αφιέρωμα περιλαμβάνει  χορευτικά, εύθυμα τραγούδια από όλη την Ελλάδα που θα συντροφευόσουν ευχάριστα τη χαρμόσυνη ημέρα της Ανάστασης.

Πασχαλινές μαράκες για το Χριστός Ανέστη

Έφτασε το Πάσχα, παιδιά. 

Σήμερα το βράδυ πηγαίνουμε στην Ανάσταση.

Είναι μια σημαντική στιγμή αυτή που ο Χριστός νικά το θάνατο και ανασταίνεται. 

Οι καμπάνες χτυπούν δυνατά, πυροτεχνήματα ηχούν στον ουρανό ενώ στη Χίο συνηθίζουν να πετούν ρουκέτες.

Στην πρώτη Ανάσταση, το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, οι πιστοί χτυπούν δυνατά τα καθίσματα της εκκλησίας την ώρα που ψάλουν 

Χριστός Ανέστη εκ νεκρών

θανάτω θάνατον πατήσας

και τοις εν τοις μνήμασιν ζωή

χαρισάμενος.

Όλοι αυτοί οι κρότοι συμβολίζουν την Ανάσταση του Χριστού και τη νίκη Του απέναντι στον θάνατο.

Εμείς σήμερα θα φτιάξουμε ένα οργανάκι που θα το χτυπήσουμε δυνατά τα μεσάνυχτα της Ανάστασης.

Τα εγκώμια του Επιταφίου (με εκτυπώσιμο βιβλιαράκι)

Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, παιδιά, γίνεται η περιφορά του Επιταφίου. 

Είναι μια συγκινητική στιγμή η ώρα που συνοδεύουμε τον νεκρό Χριστό στην έξοδό του για έναν άλλο κόσμο. 

Ανάμεσα στους υπόλοιπους όμορφους βυζαντινούς ύμνους που ακούγονται σε αυτή τη λειτουργία είναι και τα εγκώμια του επιταφίου.

Εγκώμιο είναι ένας επαινετικός ύμνος που υμνεί τις χάρες αυτού στον οποίο απευθύνεται. 

Στη βυζαντινή μουσική έχουμε τρία εγκώμια του Επιταφίου, με πολλούς στίχους το καθένα, που ψάλλονται κάθε Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ για τον Χριστό και κάθε παραμονή του Δεκαπενταύγουστου για την Παναγία.

Η μητέρα στέκονταν λυπημένη (Stabat Mater Dolorosa ), Ο θρήνος της Παναγίας στη Δυτική Μουσική

Όπως λένε, δεν υπάρχει πόνος όμοιος με αυτόν του γονιού που χάνει το παιδί του.

Η Παναγία, ως μητέρα του Θεανθρώπου, ένιωσε αυτά τα συναισθήματα στον ύψιστο βαθμό κατά την σταύρωση και ταφή του Χριστού.

Με έμπνευση από τα σπαρακτικά αυτά συναισθήματα, γράφτηκε τον 13ο αιώνα από έναν φραγκισκανό μοναχό ένα ποίημα με τίτλο Stabat Mater Dolorosa (Η μητέρα στέκονταν λυπημένη). 

Διαβάστε παρακάτω κάποιους από τους στίχους του.

Ο θρήνος της μάνας στην ελληνική μουσική

Ο θρήνος της μάνας είναι τόσο αρχαίος όσο και ο άνθρωπος.

Ως κορυφαίο γεγονός έκρηξης συναισθημάτων, κατέχει ξεχωριστή θέση στη μουσική, σε όλα τα είδη της και σε όλες τις εποχές.

Από την αρχαία τραγωδία ως τη βυζαντινή μουσική, και από το παραδοσιακό ως το λαϊκό έντεχνο τραγούδι, αμέτρητα είναι τα δημιουργήματα του λόγου και της μουσικής που αποτυπώνουν τον αβάσταχτο πόνο του γονιού που χάνει το παιδί του.

Μεγάλη Παρασκευή, Το Μοιρολόι της Παναγίας (Σήμερον μαύρος ουρανός)

Η μουσική της Μεγάλης Παρασκευής είναι αφιερωμένη στον πόνο της Παναγίας, στον θρήνο της μόλις μαθαίνει  ότι έχασε το παιδί της.

Υπάρχει ένα ιδιαίτερο τραγούδι για την ημέρα αυτή, γνωστό και ως Μοιρολόγι της Παναγιάς  με τίτλο Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα.

Είναι κάτι ανάμεσα σε βυζαντινό ύμνο και παραδοσιακό μοιρολόι.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας τραγουδιέται σαν μοιρολόι γύρω από τον επιτάφιο (όπως στην νεκρώσιμη τελετουργία των κοινών θνητών) ενώ σε κάποια άλλα μέρη, όπως η Σκιάθος, τραγουδιέται την Μεγάλη Παρασκευή σαν κάλαντα από μικρά παιδιά που κρατούν στο χέρι έναν ανθοστόλιστο Σταυρό.

Μάλιστα είναι τα μόνα κάλαντα από όσα γνωρίζουμε που φέρουν λυπητερό αντί για χαρμόσυνο μήνυμα.

Μεγάλη Πέμπτη, Σήμερον κρεμάται επί ξύλου

Με αυτά τα λόγια, στην βραδινή λειτουργία της Μεγάλης Πέμπτης με τα δώδεκα ευαγγέλια, ο Χριστός οδηγείται προς τον σταυρό. 
Είναι από τους πιο σπαρακτικούς και συγκινητικούς βυζαντινούς ύμνους. 

Είναι ένας θρήνος γεμάτος ερωτηματικά.

Τα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης, Κόκκινα αβγά και μοσχοβολιστά τσουρέκια

Ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης είναι το βάψιμο των αβγών. 

Δεν υπάρχει μέρος της Ελλάδας που να μην βάφουν κόκκινα αβγά, με διάφορους τρόπους και παραλλαγές. Άλλοι τα βάφουν με φυσικά χρώματα από φλούδες κρεμμυδιού και ζουμί από παντζάρι, άλλοι με φυλλαράκια που αποτυπώνουν το σχήμα τους πάνω στο αβγό κι άλλοι προτιμούν τα πολύχρωμα.

Μεγάλη Τρίτη, Το τροπάριο της Κασσιανής

Τη Μεγάλη Τρίτη ψάλλεται το τροπάριο της Κασσιανής. 

Γράφτηκε από μια μοναχή και μιλάει για την μετάνοια μιας αμαρτωλής γυναίκας.

Είναι ένα από τα πιο γνωστά τροπάρια της βυζαντινής μουσικής. 

Τροπάριο είναι ένας βυζαντινός ύμνος που γράφτηκε για να τιμήσει ένα πρόσωπο ή ένα γεγονός της εκκλησιαστικής ζωής. 

Αυτός που γράφει τα τροπάρια, όπως και τους υπόλοιπους βυζαντινούς ύμνους, λέγεται μελωδός, (κάτι αντίστοιχο με τον συνθέτη).

Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών

Μεγάλη Δευτέρα σήμερα, παιδιά,  μπήκαμε στη Μεγάλη Εβδομάδα.
Αυτή η εβδομάδα έχει μεγάλη σημασία για τους χριστιανούς, για αυτό και τα σχολεία είναι πάντα κλειστά. 

Είναι η εβδομάδα των Παθών του Χριστού. 

Από τη Κυριακή των Βαΐων μέχρι και την Κυριακή του Πάσχα ο Χριστός έζησε όλα τα όμορφα και άσχημα συναισθήματα που μπορεί να ζήσει ένας άνθρωπος.

Την Κυριακή των Βαΐων όλοι τον χειροκροτούσαν και τον θαύμαζαν. 

Μέχρι τα ρούχα τους και κλαδιά φοίνικα στρώσανε στο δρόμο για να πατήσει πάνω με το ταπεινό γαϊδουράκι του.