Κυριακή 25 Φεβρουαρίου 2024

Το τριώδιο και τα έθιμα του

Από σήμερα, παιδιά, ξεκινάει το Τριώδιο.
δηλαδή η χρονική περίοδος που περιλαμβάνει τις τρεις εβδομάδες των εορτασμών του καρναβαλιού, μέχρι την Καθαρή Δευτέρα, που ξεκινά η μεγάλη Σαρακοστή.
Η λέξη Τριώδιο σημαίνει τρεις ωδές.
Έτσι ονομάζεται το εκκλησιαστικό βιβλίο που περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλουν την περίοδο αυτή.
Πέρα από τους θρησκευτικούς συμβολισμούς, τα έθιμα που αναβιώνουμε την αποκριά, έχουν ρίζες που απλώνονται στα πανάρχαια χρόνια και συνδέουν πολλούς διαφορετικούς λαούς.
Ήδη έχουμε μιλήσει για κάποια από αυτά στις ενότητες Κωδωνοφόροι, Κουδούνια και Έθιμα του Φλεβάρη.

Η πρώτη εβδομάδα του τριωδίου, είναι αυτή που παλιότερα βγαίνανε στους δρόμους και διαλαλούσαν φωναχτά τον ερχομό της αποκριάς, ώστε όλοι να προετοιμαστούν για γλέντια και ξεφάντωμα.
Μάλιστα, πιστεύεται ότι ακόμα και οι νεκροί βρίσκουν ευκαιρία να βγουν για λίγο από τα έγκατα της γης και να το ρίξουν λιγάκι έξω!
Πολλοί λαοί αφιερώνουν μια ξεχωριστή μέρα, όπως το δικό μας Ψυχοσάββατο, για να γιορτάσουν τους νεκρούς αγαπημένους, να μοιράσουν λιχουδιές στα μνήματα και να τους στείλουν μήνυμα ότι δεν τους ξεχνούν.
Στην ξεχωριστή ενότητα Μουσικές του κάτω κόσμου, μπορείτε να απολαύσετε κάποιες από τις αμέτρητες μουσικές που έχουν γραφτεί για το θέμα αυτό, που πάντα κεντρίζει την φαντασία των καλλιτεχνών.

Η δεύτερη εβδομάδα του τριωδίου λέγεται και Κρεατοφάγος για τον απλό λόγο ότι την εβδομάδα αυτή οι άνθρωποι συνηθίζουν να το τσικνίζουν, δηλαδή να τρώνε κρέας ψημένο στα κάρβουνα.
Η κρεατοφαγία συνοδεύεται από κρασί, αστείες μεταμφιέσεις σε καρναβάλια λογής λογής, χορούς και τραγούδια με σατυρικό περιεχόμενο (καμιά φορά περιλαμβάνουν και λέξεις από αυτές που δεν πρέπει να λέμε!).
Δείτε και την ξεχωριστή ενότητα για τα τραγούδια της Αποκριάς.
Η εβδομάδα αυτή περιλαμβάνει την Τσικνοπέμπτη και το Ψυχοσάββατο που προαναφέραμε.

Η τρίτη βδομάδα λέγεται Τυρινή, γιατί καταναλώνουμε μόνο γαλακτοκομικά και προετοιμαζόμαστε σιγά σιγά για την νηστεία της Σαρακοστής.
Την εβδομάδα αυτή κορυφώνονται οι εορτασμοί και τα γλέντια, ενώ την τελευταία Κυριακή γίνονται παρελάσεις καρναβαλιστών, χοροί γύρω από αναμμένους  φανούς με χειμωνιάτικα ξερόκλαδα, αστεία αναπαράσταση γαμήλιας τελετής,  επισκέψεις στα σπίτια του παππού και της γιαγιάς για χαιρετισμούς και ευχές και τόσα άλλα.
Γενικά, και τις τρεις εβδομάδες του Τριωδίου υπάρχει μια αναβίωση της Διονυσιακής λατρείας από την αρχαία εποχή, με διάθεση οι άνθρωποι να ξεδώσουν από την κλεισούρα του χειμώνα, να πασαλειφθούν με κάρβουνα, να ξεχάσουν ποιοι είναι και να υποδυθούν άλλους ρόλους, να ξεφύγουν για λίγο από τα άγχη και τις στενοχώριες, για να εξαγνιστούν αργότερα και να προετοιμαστούν για τον ερχομό της άνοιξης.
Μόλις τελειώσει το τριώδιο έρχεται η Καθαρή Δευτέρα.
Την μέρα αυτή πετάν τους χαρταετούς, χορεύουν το γαϊτανάκι, συνεχίζονται οι κυκλωτικοί χοροί, τα γλέντια και οι μεταμφιέσεις, μόνο που τα τρόφιμα που καταναλώνονται είναι νηστήσιμα τρόφιμα μια που ξεκινά η Μεγάλη Σαρακοστή, που διαρκεί σαράντα μέρες μέχρι το Πάσχα.

Στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, τα σπίτια αυτές τις μέρες καθαρίζονται σχολαστικά, ενώ τα παλιά χρόνια, όλα τα σκεύη μαγειρικής που χρησιμοποιούνταν στα τζάκια και στους ξυλόφουρνους, καθαρίζονταν από τις μαυρίλες και τα τσικνίσματα για να τοποθετηθούν στα ντουλάπια, αστραφτερά και να λαμποκοπούν.
Σας ευχόμαστε να απολαύσετε αυτές τις εορταστικές μέρες.
Καλό τριώδιο σε όλους!