Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου 2024

Ο Φλεβάρης και τα έθιμά του

Βρισκόμαστε ήδη στον Φεβρουάριο, τον τελευταίο μήνα του χειμώνα.
Ξέρετε από πού πήρε το όνομά του, παιδιά;
Στα λατινικά, το ρήμα februare σημαίνει καθαρίζω, απολυμαίνω, εξαγνίζω.
Αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, μια που τον μήνα αυτόν, οι άνθρωποι καθαρίζουν τα χωράφια τους από όλες τις ακαθαρσίες , προετοιμάζουν το έδαφος για τη σπορά, κλαδεύουν τα δέντρα και καθαρίζουν τα φυτά από τα ξερά φύλλα και κλαδιά, έτσι ώ
στε να ανανεωθούν και να ξανανθίσουν την άνοιξη.
Σε πολλά μέρη της  Ελλάδας, τα κάθε λογής ξερόκλαδα και σάπια ξύλα συγκεντρώνονται σε ανοιχτά, υπαίθρια μέρη,  σχηματίζοντας  τεράστια βουνά, που τα λένε φανούς και προορίζονται για τις γιορτές του τριωδίου, που ξεκινούν πάντα Φεβρουάριο.
Μάλιστα, οι διάφορες γειτονιές συναγωνίζονται ποια θα έχει τον μεγαλύτερο φανό.
Οι φανοί καίγονται την Αποκριά, συμβολίζοντας έτσι ότι η γη εξαγνίζεται από ότι νεκρό έχει αφήσει πίσω ο χειμώνας και είναι έτοιμη να υποδεχθεί την άνοιξη.
Ο μήνας αυτός λέγεται και Φλεβάρης ή κουτσο-Φλέβαρος.
Όπως οι φλέβες που έχουμε στο σώμα μας είναι γεμάτες από το αίμα που ρέει, έτσι και οι υπόγειες πηγές της γης γεμίζουν από το νερό που πέφτει από τις πολλές βροχές του Φλεβάρη.
Είναι κουτσός, γιατί έχει λιγότερες μέρες από κάθε άλλο μήνα.
Λένε ότι χαρίσανε την μια μέρα του στον Αύγουστο, για χάρη ενός αυτοκράτορα, κι αντί για 30 μέρες του μείνανε 29.
Έλα όμως που υπήρχε και άλλο πρόβλημα!
Οι σοφοί που μετρούσαν τον χρόνο, διαπίστωσαν ότι περίσσευαν έξι ώρες από κάθε έτος για να έχει 365 μέρες.
Έτσι αποφάσισαν να αφαιρέσουν άλλη μια μέρα από τον καημένο Φλεβάρη που τώρα απόμεινε με 28 μέρες, εκτός από κάθε 4 χρόνια που πρόσθεσαν όλες αυτές τις ώρες που περισσεύουν (4Χ6=24 ώρες=1 ημέρα).
Τη μέρα αυτή τη δώσαν στο Φλεβάρη, έτσι ώστε κάθε 4 χρόνια να έχει 29 ημέρες.
Μεγάλο μπέρδεμα!

Παροιμίες για τον Φεβρουάριο
-Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, 
καλοκαίρι θα μυρίσει,
μα αν τις φλέβες του ανοίξει, 
ξεροπήγαδα γιομίζει
-Χιόνια του Φλεβαριού, χρυσάφι του καλοκαιριού
-Ο Φλεβάρης με νερό, 
κουτσός μπαίνει στο χορό
-Ο Φλεβάρης κι αν χιονίσει, 
πάλι άνοιξη θ΄ανθίσει,
μα αν κάνει και θυμώσει, 
μεσ΄στα χιόνια θα μας χώσει
-Φλεβάρης, κουτσοφέβαρος,
όλο νερά και λούτσα, 
έρχεται κούτσα κούτσα
-Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει
και λησμόνησε να πάψει

Τραγούδια
Ελάτε τώρα να τραγουδήσουμε για τον Φλεβάρη
"Ο Φλεβάρης αν θυμώσει" 

Παρά το κρύο του, το Φλεβάρη είναι που ανθίζουν οι αμυγδαλιές.
Για ελάτε να θυμηθούμε αυτό το ωραίο παλιό αθηναϊκό τραγούδι του Γεώργιου Δροσίνη:

Φυσικά, μέσα στον Φλεβάρη αρχίζει και το Τριώδιο, τη γιορτή του καρναβαλιού και της αποκριάς.
Έχουμε ήδη πει σε άλλη ενότητα για το έθιμο των κωδωνοφόρων, που το συναντάμε εκτός από το δωδεκαήμερο και αυτή την περίοδο, σε πολλά μέρη της Ελλάδας.
Οι εκκωφαντικοί ήχοι των κουδουνιών, σκοπό έχουν να ξυπνήσουν τη γη από την χειμερία νάρκη.
Μιλήσαμε ήδη και για τους φανούς, τις τεράστιες αυτές φωτιές όπου όλοι χορεύουν τριγύρω.
Σας έρχεται στο νου κάποιο ωραίο τραγουδάκι που να ταιριάζει με την περίσταση;
Μα, φυσικά!

Ο Φλεβάρης στη λογοτεχνία
Αν θέλετε παιδιά, μπείτε στους παρακάτω συνδέσμους για να διαβάσετε ιστορίες για τον Φλεβάρη από δύο σπουδαίους Έλληνες συγγραφείς.