Γύρω από τη Μουσική: Το καλοκαίρι στην κλασική μουσική

Η σημερινή ανάρτηση παρουσιάζει μια επιλογή έργων κλασικής μουσικής που αντλούν έμπνευση από το καλοκαίρι.

Παρότι η εποχή αυτή είναι λιγότερο δημοφιλής από τις άλλες ως θεματολογία (ίσως γιατί και οι κλασικοί συνθέτες έχουν ανάγκη από λίγη ξεκούραση κατά το θέρος), εντούτοις τα αριστουργήματα είναι κι εδώ αμέτρητα.

Οι μεγάλες και λουσμένες στο φως του ήλιου ημέρες, τα ζεστά νωχελικά απογεύματα, οι υπαίθριες γιορτές με τα πυροτεχνήματα στις όχθες των ποταμών, ο θερισμός, οι καλοκαιρινές καταιγίδες, ο ήλιος και, κυρίως, η θάλασσα με όλα τα πρόσωπα και τις εκφάνσεις της και όλα τα μυθικά πλάσματα που φιλοξενεί, αποτελούν πηγές έμπνευσης για τους συνθέτες.

Ας απολαύσουμε τους καρπούς αυτής της έμπνευσης.

1. Μουσική των Νερών, του Τζορτζ Φρήντριχ Χέντελ (1717)

Σειρά από τρεις ορχηστρικές σουίτες, που γράφτηκαν ως βασιλική παραγγελία για να παιχτούν υπαίθρια στον ποταμό Τάμεση.

Είναι ένα από τα πιο πολυπαιγμένα έργα κατά τη διάρκεια των θερινών εορτασμών με πυροτεχνήματα στις όχθες των ποταμών διαφόρων ευρωπαϊκών πόλεων.

Παρακάτω θα ακούσουμε τη δεύτερη σουίτα.

2. Καλοκαίρι, από τις Τέσσερις Εποχές, του Αντόνιο Βιβάλντι (1718)

Από τον από τον πασίγνωστο κύκλο κοντσέρτων για βιολί με τίτλο Οι εποχές.

3. Καλοκαιρινή Καταιγίδα, 4ο μέρος από την

6η Συμφωνία (Ποιμενική), του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν (1808)

Από τα λίγα προγραμματικά έργα του συνθέτη, η συμφωνία αυτή αποτυπώνει καλύτερα κι από ζωγραφική τη φύση και τις αλλαγές των φαινομένων της.

4. Εισαγωγή, από το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας, του Φέλιξ Μέντελσον (1826)

Αρχικά, ο συνθέτης συνέθεσε αυτή την Εισαγωγή (Ουβερτούρα) με αναφορές πάνω στο ομώνυμο θεατρικό του Σαίξπηρ.

Αρκετά χρόνια αργότερα συνέθεσε ολοκληρωμένη σκηνική μουσική για το έργο, που περιλαμβάνει την προηγούμενη Εισαγωγή και πολλά τραγούδια αλλά και ορχηστρικά μέρη, με διασημότερο το Γαμήλιο Εμβατήριο.

5. Ο χρόνος, της Φάνυ Μέντελσον (1841)

Πιανιστική σουίτα σε δώδεκα μέρη, ένα για κάθε μήνα του χρόνου.

Ιούνιος

Ιούλιος

Αύγουστος

6. Καλοκαίρι, από τις Εποχές, του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι (1886)

Το έργο, το οποίο γράφτηκε κατά παραγγελία του εκδότη ενός μουσικού περιοδικού, περιλαμβάνει 12 μινιατούρες για πιάνο, ώστε να δημοσιεύεται μια κάθε μήνα.
Εδώ, θα ακούσουμε τους καλοκαιρινούς μήνες

Ιούνιος (Βαρκαρόλα)

Ιούλιος (Το τραγούδι του θεριστή)

Αύγουστος (Η συγκομιδή)

7. Στην παραλία, από τις Ταξιδιωτικές αναμνήσεις, του Ισαάκ Αλμπένιθ (1887)

Πιανιστικό έργο σε εφτά μέρη.

8. Απόγευμα καλοκαιριού, από τα Λυρικά Κομμάτια για πιάνο, του Έντβαρντ Γκρηγκ (1901)

9. Καλοκαίρι, από τις Εποχές, του Αλεξάντρ Γκλαζουνόφ (1900)
Μπαλέτο σε μια πράξη του Ρώσου συνθέτη του ύστερου ρομαντισμού.

10. Σε έναν καλοκαιρινό κήπο του Φρεντερίκ Ντήλιους (1908)

Ραψωδία για ορχήστρα.

11. Ένα τραγούδι για το καλοκαίρι του Φρεντερίκ Ντήλιους

Συμφωνικό ποίημα.

12. Καλοκαιρινό απόγευμα, του Φρεντερίκ Ντήλιους

Τονικό ποίημα.

13. Μη φοβάσαι πια τη ζέστη του ήλιου, του Τζέραλντ Φίνζι

Ορχηστρική εκδοχή του τραγουδιού (για το ομώνυμο ποίημα του Σαίξπηρ) του Βρετανού συνθέτη, γνωστού κυρίως για χορωδιακές συνθέσεις.

14. Καλοκαίρι, του Φρανκ Μπριτζ (1915)

Τονικό Ποίημα.

15. Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου, του Κλωντ Ντεμπυσύ (1892)

Συμφωνικό ποίημα για πνευστά και έγχορδα πάνω σε ένα ποίημα του Μαλαρμέ.

Αποτυπώνει μουσικά το όνειρο ενός φαύνου για τις νύμφες του δάσους, αμέσως μετά το νωχελικό του ξύπνημα ένα ζεστό απομεσήμερο του καλοκαιριού.

16. Η τράτα, από το μπαλέτο Η θάλασσα, του Νίκου Σκαλκώτα (1948)

Η Θάλασσα είναι ένα από τα τελευταία έργα του κορυφαίου συνθέτη.

Γράφτηκε το 1948 ως συμφωνική σουίτα και παρουσιάστηκε ως ένα λαϊκό μπαλέτο, με πολλά στοιχεία από παραδοσιακή μουσική.

17. Θαλασσάκι, από τους 8 νησιώτικους χορούς για δυο πιάνα, του Γιάννη Κωνσταντινίδη (1954)

Γνωστός για τον μοναδικό τρόπο που μετουσίωσε τις παραδοσιακές μελωδίες σε έντεχνη μουσική, ο Μικρασιάτης συνθέτης εμπνέεται από το πασίγνωστο παραδοσιακό νησιώτικο τραγούδι Θάλασσα κι αλμυρό νερό.

18. Μια βάρκα στον ωκεανό του Μωρίς Ραβέλ (1904)

Πιανιστικό έργο (το τρίτο από τη πιανιστική σουίτα Καθρέφτες) του Γάλλου συνθέτη του μουσικού ιμπρεσιονισμού.

19. Απόγευμα καλοκαιριού, του Ζόλταν Κόνταϊ (1906)

Ορχηστρικό έργο του Ούγγρου συνθέτη.

20. Στο καλοκαιρινό αεράκι, του Άντον Βέμπερν (1904)

Ειδύλλιο για ορχήστρα, από τα νεανικά έργα του Βέμπερν πριν γίνει μαθητής του Σένμπεργκ και ακολουθήσει το ατονικό ιδίωμα.

21. Για μια μικρή λευκή αχιβάδα του Μάνου Χατζηδάκι (1947)
Η πρώτη σύνθεση του Χατζιδάκι, είναι μια σουίτα για πιάνο πάνω σε παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς (κυρίως).

22. Καλοκαίρι, από την φολκ όπερα Πόργκυ εντ Μπες, του Τζορτζ Γκέρσουιν (1935)
Το διασημότερο και πολυδιασκευασμένο τραγούδι από την όπερα με σαφή τζαζ προσανατολισμό.

23. Καλοκαίρι, από τις Τέσσερις εποχές στο Μπουένος Άιρες, του Άστορ Πιατζόλα (1969)
Σουίτα με συνθέσεις τάγκο, με αναφορά στις Τέσσερις Εποχές του Βιβάλντι.

24. Νύμφες της θάλασσας, του Ιάνη Ξενάκη (1994)
Φωνητικό έργο για 24 φωνές (μικτή χορωδία) του Έλληνα πρωτοποριακού συνθέτη.