Τα τραγούδια αυτά, όπως ήδη αναφέραμε στην ενότητα Τραγούδια της Κατοχής και της Αντίστασης, μας περιγράφουν με τον καλύτερο τρόπο την πραγματικότητα της εποχής εκείνης.
Ακούστε τα πιο χαρακτηριστικά τραγούδια για σαλταδόρους.
1.Ο Σαλταδόρος
Το πιο γνωστό τραγούδι για το συγκεκριμένο θέμα.
Περιγράφει τρόπους δράσης και έπαθλα των σαλταδόρων.
Γράφτηκε από τον ρεμπέτη Μιχάλη Γενίτσαρη στην Κατοχή.
Μετά τον εμφύλιο κυκλοφόρησε σε μια άλλη εκδοχή με τίτλο Οι Σαλταδόροι, από τον Ελληνοαμερικανό συνθέτη του ρεμπέτικου Γιώργο Κατσαρό.
Στην αρχική εκτέλεση το γνωρίσαμε πολύ αργότερα, τη δεκαετία του΄80, μια που είναι γνωστό ότι για πολλά χρόνια αυτά τα τραγούδια απαγορευόταν να παίζονται δημόσια.
Στίχοι/Μουσική: Μιχάλης Γενίτσαρης
Ζηλεύουνε δεν θέλουνε
ντυμένο να με δούνε
μπατίρη θέλουν να με δουν
για να φχαριστηθούνε.
Θα σαλτάρω, θα σαλτάρω
τη ρεζέρβα να τους πάρω.
Μα 'γω πάντα βολεύομαι
γιατί τηνε σαλτάρω
σε καν' αμάξι Γερμανού
και πάντα τη ρεφάρω.
Θα σαλτάρω, θα σαλτάρω
τη ρεζέρβα να τους πάρω.
Βενζίνες και πετρέλαια
εμείς τα κυνηγάμε
γιατ' έχουμε πολλά λεφτά
και μόρτικα γλεντάμε.
Σάλτα ρίξε τη ρεζέρβα
γίνε ντου και σήκω φεύγα.
Οι Γερμανοί μας κυνηγούν
μα εμείς δεν τους ακούμε
εμείς θα τη σαλτάρουμε
ώσπου να σκοτωθούμε.
Θα σαλτάρω, θα σαλτάρω
τη ρεζέρβα να τους πάρω.
Να και δυο μερακλίδικες παρουσιάσεις του τραγουδιού, από τους μαθητές του Δευτέρου Γυμνασίου Χολαργού και από του Μουσικού Σχολείου Πειραιά.
Μπράβο παιδιά!
Με την παρακάτω οργανική εκτέλεση μπορείτε να συνοδέψετε το τραγούδι σας.
Τα επόμενα τρία τραγούδια είναι σε μουσική του εξαιρετικού λαϊκού συνθέτη Γιώργου Ζαμπέτα και στίχους Ξενοφώντα Φιλέρη (ο τελευταίος έγραψε και το εξαιρετικό βιβλίο για σαλταδόρους με τίτλο Οι σαλταδόροι του Βύρωνα, εκδόσεις Καστανιώτη).
2.Το πιτσιρίκι
Το τραγούδι με ενωτική διάθεση, μακριά από το πνεύμα του εμφυλίου.
Αποδίδει στα πρόσωπα των σαλταδόρων μια ηρωική διάσταση, κάνοντας μνεία στα θετικά χαρακτηριστικά των απανταχού Ελλήνων.
Μουσική: Γιώργος Ζαμπέτας
Αχ αυτό το πιτσιρίκι έχει βάλει σε μπελάδες,
έχει βάλει σε σκοτούρα όλη τη κομαντατούρα.
Μέρα νύχτα το γυρεύουν να το πιάσουν για να μιλήσει
είκοσ' πέντε με τα κράνη, μάτι πια δεν έχουν κλείσει.
Ξέρω ένα πιτσιρίκι με λαγού περπατησιά,
εξυπνάδα Μωραΐτη, Μακεδόνα λεβεντιά.
Ξέρω ένα πιτσιρίκι που 'χει αντρική καρδιά,
πονηριά Κεφαλλονίτη, Κρητικού παλικαριά.
Αχ αυτό το πιτσιρίκι το 'σκασε απ' τη ταράτσα
που ήτανε φυλακισμένο μέσα στη κομάντο-πιάτσα.
Ο σκοπός ο Ιταλιάνος έκανε πως δεν κοιτούσε
όταν το πιτσιρικάκι κάτω στο κενό πηδούσε.
Ξέρω ένα πιτσιρίκι με λαγού περπατησιά,
εξυπνάδα Μωραΐτη, Μακεδόνα λεβεντιά.
Ξέρω ένα πιτσιρίκι που 'χει αντρική καρδιά,
πονηριά Κεφαλλονίτη, Κρητικού παλικαριά
*κομαντατούρα ή κομαντατούρ = το φρουραρχείο, η στρατιωτική και πολιτική διοίκηση των ναζί
3.Ο Φιφίκος
Είναι ίσως το μόνο τραγούδι που αναφέρεται ονομαστικά στους αφανείς, κατά τ΄άλλα, ήρωες της κατοχής.
Μας ξεναγεί επίσης χωροταξικά στις περιοχές της Αθήνας που βρισκόταν τα αρχηγεία των κατακτητών, αλλά κάνει αναφορά και στο ιστορικό ξυπόλητο τάγμα του Βύρωνα.
Στίχοι: Ξενοφώντας Φιλέρης
Μουσική: Γιώργος Ζαμπέτας
Μουσική: Γιώργος Ζαμπέτας
Σταδίου και Αμερικής άραζε το καμιόνι*
για βραδινό συσσίτιο, κρέας με μακαρόνι.
Κι ένας Φρατέλος έβγαινε διανομή να κάνει
στο διπλανό φυλάκιο, σβέλτα και μάνι μάνι.
Βρε Φιφίκο, βρε Αλέκο, βρε Μενέλαε κουνήσου.
Κάνε ντου στον Ιταλιάνο κι ύστερα εξαφανίσου.
Σταδίου και Αμερικής άραζε το καμιόνι.
Τρεις φίλοι απ’ τον Βύρωνα με τρύπιο παντελόνι
χωρίς να κάνουν σαματά κούρσεψαν το καμιόνι.
Και μύρισε, Θεούλη μου, ο δρόμος μακαρόνι
Σταδίου και Αμερικής, μέχρι Κολοκοτρώνη.
Βρε Φιφίκο, βρε Αλέκο, βρε Μενέλαε κουνήσου.
Κάνε ντου στον Ιταλιάνο κι ύστερα εξαφανίσου.
Τρεις φίλοι απ’ τον Βύρωνα κούρσεψαν το καμιόνι.
για βραδινό συσσίτιο, κρέας με μακαρόνι.
Κι ένας Φρατέλος έβγαινε διανομή να κάνει
στο διπλανό φυλάκιο, σβέλτα και μάνι μάνι.
Βρε Φιφίκο, βρε Αλέκο, βρε Μενέλαε κουνήσου.
Κάνε ντου στον Ιταλιάνο κι ύστερα εξαφανίσου.
Σταδίου και Αμερικής άραζε το καμιόνι.
Τρεις φίλοι απ’ τον Βύρωνα με τρύπιο παντελόνι
χωρίς να κάνουν σαματά κούρσεψαν το καμιόνι.
Και μύρισε, Θεούλη μου, ο δρόμος μακαρόνι
Σταδίου και Αμερικής, μέχρι Κολοκοτρώνη.
Βρε Φιφίκο, βρε Αλέκο, βρε Μενέλαε κουνήσου.
Κάνε ντου στον Ιταλιάνο κι ύστερα εξαφανίσου.
Τρεις φίλοι απ’ τον Βύρωνα κούρσεψαν το καμιόνι.
*καμιόνι = μεγάλο φορτηγό με ανοιχτή ή κλειστή καρότσα
4.Άντε να σαλτάρω
Το τραγούδι κάνει σαφή αναφορά στην στέρηση των δικαιωμάτων των παιδιών για εκπαίδευση, παιχνίδι και ανεμελιά κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
Ο πόλεμος, όχι μόνο τους στερεί την παιδική ηλικία, αλλά τους επιφορτίζει και με ένα σωρό υποχρεώσεις όπως το να εξασφαλίσουν τροφή για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας με κίνδυνο τη ζωή τους.
Στίχοι: Ξενοφώντας Φιλέρης
Μουσική: Γιώργος Ζαμπέτας
Στα χρόνια τα κατοχικά άφησα στο Παγκράτι
σ' ένα θρανίο μάνα μου τα γράμματα αμανάτι
και πήρα δρόμους ψάχνοντας ήλιο να βρω κοντά σου
Αθήνα μου κατοχική σκιά μες στη σκιά σου.
Άιντε να σαλτάρω, να σαλτάρω
μαύρη κουραμάνα* μάνα να σου πάρω.
Μαύρη κουραμάνα να σου πάρω,
άιντε να σαλτάρω, να σαλτάρω.
Στα χρόνια τα κατοχικά δεν έπιασα μολύβι,
η πείνα και οι κουμπουριές τα είχα για παιχνίδι
και πώς να κάνεις πέρασμα χαμίνι μες στα κρύα,
χίλιες παγίδες για πουλιά στήσανε τα θηρία.
Άιντε να σαλτάρω, να σαλτάρω
μαύρη κουραμάνα μάνα να σου πάρω.
Μαύρη κουραμάνα να σου πάρω,
άιντε να σαλτάρω, να σαλτάρω....
*κουραμάνα= τυποποιημένο ψωμί όχι και τόσο καλής ποιότητας που χρησίμευε από τους Γερμανούς για την σίτιση των στρατιωτών κατά τη διάρκεια της κατοχής
*Ο πίνακας της ανάρτησης είναι του Γιώργου Μικάλεφ, Οι σαλταδόροι, 2016
