Πέμπτη 18 Απριλίου 2024

Ο μύθος της Περσεφόνης στη μουσική

Ο μύθος της αρπαγής της Περσεφόνης είναι από τους πιο διάσημους αρχαιοελληνικούς μύθους στον κόσμο.
Η Περσεφόνη, άλλοτε ως θεά της άνοιξης και άλλοτε ως θεά του κάτω κόσμου, θα εμπνέει πάντα, από τη μουσική μέχρι τη ζωγραφική κι από τον κινηματογράφο μέχρι τους δημιουργούς βίντεο παιχνιδιών.
Επιπλέον, τραγουδήσαμε ένα υπέροχο τραγούδι και συζητήσαμε αρκετά γύρω από το θέμα αυτό στην ενότητα  Ο εφιάλτης της Περσεφόνης.
Στην σημερινή ενότητα θα γνωρίσουμε και άλλες μουσικές συνθέσεις για τον μύθο της Περσεφόνης.

Περσεφόνη, Μελόδραμα του Ιγκόρ Στραβίνσκι
Όταν μιλήσαμε για τον Στραβίνσκι, μάθαμε ότι συνέθεσε αυτό το έργο στην δεύτερη δημιουργική του περίοδο, τη νεοκλασική, αυτή που είχε επιρροές από το παρελθόν.
Είναι ένα μελόδραμα σε λιμπρέτο του Αντρέ Ζιντ, για γυναίκα αφηγήτρια, τενόρο, παιδική χορωδία, μπαλέτο και ορχήστρα.
Παρουσιάστηκε το 1934 στην όπερα του Παρισιού.
Έχει διάρκεια περίπου 50 λεπτά και αποτελείται από τρία μέρη:
Ι. Η αρπαγή της Περσεφόνης
ΙΙ. Η Περσεφόνη στον κάτω κόσμο
ΙΙΙ. Η Περσεφόνη ξαναγεννιέται
Οι ρόλοι είναι:
Εύμολπος (τενόρος)
Περσεφόνη (μπαλαρίνα)
Δήμητρα (μπαλαρίνα)
Ερμής (χορευτής)
Πλούτωνας (χορευτής)
Δημοφώντας (χορευτής)
Το 1961 η παράσταση παίχτηκε στο Κόβεντ Γκάρντεν του Λονδίνου με σκηνικά και κοστούμια του κορυφαίου Έλληνα ζωγράφου Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα.
Δείτε στις επόμενες φωτογραφίες κάποια από τα έργα αυτά.
Δεν είναι υπέροχα;
Τα πρωτότυπα έργα μπορούμε να τα βρούμε στο μουσείο Μπενάκη-Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου-Γκίκα, στην Αθήνα.
Μάλιστα, υπάρχει και ένα καταπληκτικό χάρτινο θεατράκι-αντίγραφο της παράστασης με τους πρωταγωνιστές!

Στα επόμενα δυο βίντεο θα δείτε αποσπάσματα της "Περσεφόνης"  από τη συμφωνική του Σηάτλ.
Ο συνδυασμός από ορχήστρα, μπαλαρίνες, τραγουδιστές, γιγαντιαίες κούκλες και ατμοσφαιρικά σκηνικά δημιουργεί ένα μοναδικό θέαμα.



Περσέφασα, σεξτέτο για έξι κρουστά του Ιάννη Ξενάκη
Ο Ιάννης Ξενάκης ήταν ένας κορυφαίος Έλληνας 
μαθηματικός και συνθέτης της σύγχρονης μουσικής, με διεθνή αναγνώριση και ακτινοβολία.
Τα κρουστά παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις συνθέσεις του.
Η Περσέφασα (ένα άλλο όνομα για την Περσεφόνη) είναι ένα σεξτέτο κρουστών, δηλαδή μια σύνθεση για 6 κρουστά όργανα.
Η χρήση των κρουστών προσδίδει ένα μυστικιστικό, τελετουργικό χαρακτήρα που ταιριάζει απόλυτα στον μύθο της Περσεφόνης.
Αξίζει να παρακολουθήσετε τη μουσική στο επόμενο βίντεο για να μπείτε για λίγο στον μαθηματικό αλλά και ιδιοφυή τρόπο σκέψης του Ξενάκη.


Περσεφόνη, από τα 12 τραγούδια του Γκουστάβ Χολστ
Ο Χολστ, Άγγλος συνθέτης των αρχών του 20ου αιώνα, διάσημος για την ορχηστρική σουίτα Πλανήτες, συνέθεσε το 1929 τη μουσική για αυτά τα δώδεκα τραγούδια σε στίχους Ούμπερτ Γουλφ.
Το τραγούδι Περσεφόνη, για σοπράνο και πιάνο γραμμένο στον αρχαιοελληνικό τρόπο Λύδιο, καλεί τη θεά να αφήσει τον κάτω κόσμο και να βγει στη γη για να φέρει την άνοιξη.


Εκτός από την κλασική μουσική, ξεχωρίσαμε και κάποια όμορφα τραγούδια για την Περσεφόνη από τον χώρο της ροκ (με την γενικότερη έννοια) μουσικής.
Έχουν ως χαρακτηριστικό τις λυρικές μελωδίες, τα αιθέρια φωνητικά και τους λαρυγγισμούς, δηλαδή έναν ιδιαίτερο τρόπο να τραγουδά κανείς ώστε η φωνή του να ακούγεται απόκοσμη και εξωπραγματική.

Persephone, Dead can Dance


Persephone, Cocteau Tweens


Persephone, Wishbone Ash


Persephone, Tamino