Το όνομά του προέρχεται από το Mars, που είναι το λατινικό όνομα για το θεό Άρη.
Μάλιστα, κατά τα ρωμαϊκά χρόνια ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου, για αυτό και η Πρωτοχρονιά γιορτάζονταν την 1η Μαρτίου, ενώ η χρονική περίοδος γύρω από αυτήν λεγόταν μαρτιάτικες καλένδες και πολλά από αυτά που συναντάμε ως έθιμα την περίοδο του Δωδεκαημέρου έχουν τις ρίζες στην εποχή αυτή.
Η πιο γνωστή συνήθεια του Μαρτίου είναι το Μαρτάκι, ένα βραχιολάκι που φοράμε για να μη μας κάψει ο ήλιος.
Το δέρμα μας προστατευμένο από τα βαριά ρούχα του χειμώνα μπορεί να πάθει βλάβη από τις ακτίνες του λαμπερού Μαρτιάτικου ήλιου!
Το Μαρτάκι φτιάχνεται από μια άσπρη και μια κόκκινη κλωστή που τις στρίβουμε μεταξύ τους.
Πολλοί πιστεύουν ότι το έθιμο προέρχεται από την κλωστή που φορούσαν στο χέρι οι άνθρωποι στα Ελευσίνια Μυστήρια.
Πρόκειται για γιορτές που γινόταν στην Αρχαία Ελλάδα προς τιμήν της Δήμητρας, θεάς της γης και της γεωργίας.
Το Μαρτάκι το βγάζουν στο τέλος του μήνα και το πετούν πάνω σε κλαδιά δέντρου, για να προστατευτεί από τη ζέστη και να καρποφορήσει, ή το βάζουν πάνω στο πασχαλινό αρνί για να μην καεί κατά το ψήσιμο.
Τον Μάρτη, παρά τον άστατο καιρό που τη μια μοιάζει με χειμώνα και την άλλη με καλοκαίρι, φυτεύονται και τα καινούργια φυτά, ενώ στην πατρίδα μας που έχει μεσογειακό κλίμα επιστρέφουν και τα χελιδόνια και τα αποδημητικά πουλιά.
Στις 21 Μαρτίου έχουμε την εαρινή ισημερία, δηλαδή η μέρα με την νύχτα έχουν ίση διάρκεια.
Για πολλούς, τότε είναι που αρχίζει η άνοιξη.
Επίσης, έχουμε το έθιμο της χελιδόνας, για το οποίο μπορείτε να δείτε την ξεχωριστή ανάρτηση Χελιδονίσματα, τα κάλαντα της Άνοιξης.
Στον Μάρτη συναντούμε πάντα και την Σαρακοστή, για αυτό και υπάρχει η αντίστοιχη παροιμία.
Τέλος, στις 25 Μαρτίου γιορτάζουμε την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Εκτός από τις άλλες εκδηλώσεις, στην Ήπειρο τη μέρα αυτή γιορτάζουν τα Ιερά Ελευθέρια, ανάβοντας φωτιές και χτυπώντας κουδούνια.
Γδάρτης, γιατί μας γδέρνει με το κρύο του
Παλουκοκάφτης, γιατί έχουμε τελειώσει τα ξύλα του χειμώνα και τώρα καίμε ότι βρούμε μπροστά μας για να ζεσταθούμε
Κλαψομάρτης, γιατί κλαψουρίζει βρέχοντας και κάνοντας κρύο
Πεντάγνωμος, γιατί αλλάζει συνεχώς γνώμη για το τί καιρό θα κάνει
Ανοιξιάτης, γιατί αρχίζει η Άνοιξη
Βαγγελιάτης, γιατί έχουμε τη γιορτή του Ευαγγελισμού.
Παροιμίες για το Μάρτη
-Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης
-Φύλα ξύλα για τον Μάρτη, να μην κάψεις τα παλούκια
-Τσοπάνη μου την κάπα σου τον Μάρτη φύλαγέ την
-Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο
-Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη το μεσημέρι
χαρά σε κείνον τον ζευγά πού ΄χει πολλά σπαρμένα
-Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει
-Ο Μάρτης έβρεχε κι ο θεριστής χαιρόταν
-Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;
Τραγούδια
