Συνηθίζεται την ημέρα αυτή να δίνονται κάθε λογής συναυλίες, φεστιβάλ ή γιορτές και οι άνθρωποι να απολαμβάνουν τον ψυχαγωγικό και -γιατί όχι- διασκεδαστικό ρόλο της μουσικής.
Αλλά είναι η μουσική μόνο μια γιορτή ή κάτι πολύ περισσότερο;
Τελευταία που χρειάστηκε να είμαστε για καιρό μακριά ο ένας από τον άλλον, καταλάβαμε πόσο πολύ μας λείπει να τραγουδάμε όλοι μαζί, να παίζουμε μουσικά όργανα όλοι μαζί, να χορεύουμε όλοι μαζί, ακόμα και να ακούμε ζωντανά τη μουσική την ώρα που συμβαίνει και όχι από κάποιο κινητό, τηλεόραση κλπ.
Ας αφιερώσουμε λίγη ώρα αυτής της μέρας για να σκεφτούμε ποια είναι τα οφέλη της μουσικής για τον άνθρωπο και γιατί η μουσική είναι τόσο σημαντική για την εκπαίδευση των παιδιών αλλά και των ενηλίκων.
Τα οφέλη της μουσικής στην εκπαίδευση των παιδιών
-Βοηθά στη συγκέντρωση και στον συντονισμό της σκέψης.
Τους ήχους της μουσικής τους αντιλαμβανόμαστε μόνο αν τους απομονώσουμε από το πολύβουο περιβάλλον που ζούμε και συγκεντρωθούμε σε αυτούς.
Χρειάζεται "ακρόαση", που είναι η αρχαία ελληνική λέξη για το "ακούω με προσοχή" και όχι απλά "ακοή" (που σημαίνει ακούω επειδή τυχαίνει να έχω αυτιά).
Είναι κάτι σαν το αγγλικό "listen" και "hear".
-Με τη μουσική γινόμαστε ενεργητικοί και δραστήριοι.
Το να παίξουμε ένα όργανο, να τραγουδήσουμε, να συμμετέχουμε σε μια χορωδία ή ορχήστρα, απαιτεί συντονισμό, εγρήγορση, να μπορούμε να παίρνουμε αποφάσεις.
Είναι ακριβώς το αντίθετο από το να στεκόμαστε παθητικά απέναντι από μια οθόνη και να εκτελούμε εντολές.
-Βοηθά στην ψυχική ηρεμία, στην εκτόνωση και στην υγεία γενικότερα.
-Συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση,
μέσα από συμμετοχή μας σε ομαδικές εκδηλώσεις, ή απλά με το να μοιραζόμαστε με τους άλλους την αγάπη μας για κάποιο είδος μουσικής.
-Είναι από μόνη της μια εποικοδομητική απασχόληση.
Μας γεμίζει χαρά και αυτοπεποίθηση και μας βοηθά να βρούμε ρόλο, που ενδεχομένως να μην έχουμε βρει σε άλλες δραστηριότητες.
Ειδικά οι έφηβοι, που τους αρέσει να απομονώνονται και νοιώθουν ότι κανείς δεν τους καταλαβαίνει, με τη μουσική εκτονώνουν την ενέργειά τους, ανακαλύπτουν νέους δρόμους και ρόλους και αποφεύγουν άλλες δυσάρεστες καταστάσεις.
-Βοηθά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων (συντονισμό κινήσεων, τραγούδι, εκμάθηση οργάνων, σύνθεση, δημιουργία)
-Προάγει τις γενικότερες επιδόσεις στα μαθήματα:
οξύνει τη μαθηματική αντίληψη στην κατανόηση των επιστημών,
βελτιώνει τις επιδόσεις στη γλώσσα αλλά και την εκμάθηση άλλων γλωσσών,
βοηθά στην εκγύμναση του σώματος,
συμβάλει στην κατανόηση της ιστορίας του τόπου αλλά και στη γνώση της γεωγραφίας,
για να μην αναφερθώ στην αδελφική σχέση της μουσικής με τις άλλες τέχνες, όπως τα εικαστικά, το θέατρο και ο χορός.
-Συμβάλει στην αποδοχή του διαφορετικού.
Μέσα από τη μουσική, αποδεχόμαστε τις άλλες ηλικίες (δημοτικό τραγούδι), τους άλλους πολιτισμούς (έθνικ), το "άλλο" γενικότερα.
Δεν είναι τυχαίο που στη μουσική σύνθεση όταν κάτι μας αρέσει, χρησιμοποιούμε τη λέξη "ενδιαφέρον" που σημαίνει "διαφέρον", δηλαδή "διαφορετικό".
-Βοηθά στην επίγνωση της θέσης και του ρόλου μας στην κοινωνία, στον χώρο και στον χρόνο.
-Προάγει τη δημιουργία αλλά και τον σεβασμό στη δημιουργία των άλλων.
Όσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τους κανόνες άλλο τόσο σημαντικό είναι να δημιουργούμε νέους.
Πουθενά αλλού η λέξη "αντιγραφή" δεν έχει τόσο αρνητική φόρτιση όσο στη μουσική (και στις τέχνες γενικότερα).
-Ψυχαγωγεί, δηλαδή άγει (οδηγεί/καθοδηγεί) την ψυχή.
Η ανθρώπινη ψυχή είναι τόσο πολύπλοκη που χρειάζεται "οδηγό" για να βρει το δρόμο της και να μην σκορπιστεί σε ανούσια ή και επικίνδυνα μονοπάτια.
Και η μουσική έχει αυτή τη δύναμη.
-Εμψυχώνει σε ώρες που χρειάζεται θάρρος και δύναμη
-Παρηγορεί στις δύσκολες στιγμές
Η μουσική στην αρχαία ελληνική παιδεία και σήμερα
Συνηθίζουμε να αναφερόμαστε στους αρχαίους Έλληνες με μεγάλη ευκολία και να θεωρούμε ότι μας ανήκει κληρονομικά λίγη από την λαμπρότητα του αξεπέραστου πολιτισμού τους.
Πόσο καλά, όμως, γνωρίζουμε τους λόγους για τους οποίους ο πολιτισμός αυτός είναι τόσο σημαντικός;
Ξέρουμε για παράδειγμα ότι, οι πρόγονοί μας είχαν τη μουσική σε τόσο περίοπτη θέση, ώστε να καταλαμβάνει το 1/3 του χρόνου της εκπαίδευσης των παιδιών τους;
Προφανώς και είχαν μελετήσει την επιρροή της μουσικής ( και γενικότερα των τεχνών) στη διαμόρφωση της ολοκληρωμένης προσωπικότητας του ανθρώπου, ώστε να γίνει μελλοντικά ένας σκεπτόμενος πολίτης.
Για αυτό και οι άξονες που κινούταν η εκπαίδευση αυτή ήταν τρεις:
Μαθηματικά (και όλα τα γύρω από την Επιστήμη) για το μυαλό.
Μουσική ( και όλα τα γύρω από τη Μουσική και τις Τέχνες ) για την ψυχή.
Γυμναστική ( και όλα τα γύρω από Γυμναστική) για το σώμα.
Δεν είναι τυχαίο ότι διεθνείς όροι της μουσικής επινοήθηκαν στην Ελλάδα.
(music= μουσική, melody=μελωδία, harmony=αρμονία, chorus=χορός/χορωδία, ode=ωδή, chord= χορδή κλπ κλπ)
Ποια θέση έχει η Μουσική στην εκπαίδευση των παιδιών στην Ελλάδα σήμερα;
Δεδομένου ότι η ώρες φοίτησης στο σχολείο είναι τριάντα ανά εβδομάδα, αν ζούσαμε στην Αρχαία Ελλάδα θα διδασκόμασταν δέκα ώρες μουσικής!
Σήμερα διδασκόμαστε μόλις μία...
Το γιατί το σύγχρονο ελληνικό σχολείο δίνει τόσο λίγο χώρο στη μουσική παρά τα οφέλη της, είναι μια καλή ερώτηση.
Το γιατί η μουσική κατείχε τόσο σημαντική θέση στην εκπαίδευση των αρχαίων Ελλήνων, δεν χρειάζεται να το απαντήσουμε εμείς.
Το έχει απαντήσει η Ιστορία, τοποθετώντας την αρχαία ελληνική παιδεία και πολιτισμό στη θέση που κατέχει παγκόσμια.
Χρειάζεται "ακρόαση", που είναι η αρχαία ελληνική λέξη για το "ακούω με προσοχή" και όχι απλά "ακοή" (που σημαίνει ακούω επειδή τυχαίνει να έχω αυτιά).
Είναι κάτι σαν το αγγλικό "listen" και "hear".
-Με τη μουσική γινόμαστε ενεργητικοί και δραστήριοι.
Το να παίξουμε ένα όργανο, να τραγουδήσουμε, να συμμετέχουμε σε μια χορωδία ή ορχήστρα, απαιτεί συντονισμό, εγρήγορση, να μπορούμε να παίρνουμε αποφάσεις.Είναι ακριβώς το αντίθετο από το να στεκόμαστε παθητικά απέναντι από μια οθόνη και να εκτελούμε εντολές.
-Βοηθά στην ψυχική ηρεμία, στην εκτόνωση και στην υγεία γενικότερα.-Συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση,
μέσα από συμμετοχή μας σε ομαδικές εκδηλώσεις, ή απλά με το να μοιραζόμαστε με τους άλλους την αγάπη μας για κάποιο είδος μουσικής.
-Είναι από μόνη της μια εποικοδομητική απασχόληση.
Μας γεμίζει χαρά και αυτοπεποίθηση και μας βοηθά να βρούμε ρόλο, που ενδεχομένως να μην έχουμε βρει σε άλλες δραστηριότητες.Ειδικά οι έφηβοι, που τους αρέσει να απομονώνονται και νοιώθουν ότι κανείς δεν τους καταλαβαίνει, με τη μουσική εκτονώνουν την ενέργειά τους, ανακαλύπτουν νέους δρόμους και ρόλους και αποφεύγουν άλλες δυσάρεστες καταστάσεις.
-Βοηθά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων (συντονισμό κινήσεων, τραγούδι, εκμάθηση οργάνων, σύνθεση, δημιουργία)-Προάγει τις γενικότερες επιδόσεις στα μαθήματα:
οξύνει τη μαθηματική αντίληψη στην κατανόηση των επιστημών,
βελτιώνει τις επιδόσεις στη γλώσσα αλλά και την εκμάθηση άλλων γλωσσών,
βοηθά στην εκγύμναση του σώματος,
συμβάλει στην κατανόηση της ιστορίας του τόπου αλλά και στη γνώση της γεωγραφίας,
για να μην αναφερθώ στην αδελφική σχέση της μουσικής με τις άλλες τέχνες, όπως τα εικαστικά, το θέατρο και ο χορός.
-Συμβάλει στην αποδοχή του διαφορετικού.
Μέσα από τη μουσική, αποδεχόμαστε τις άλλες ηλικίες (δημοτικό τραγούδι), τους άλλους πολιτισμούς (έθνικ), το "άλλο" γενικότερα.Δεν είναι τυχαίο που στη μουσική σύνθεση όταν κάτι μας αρέσει, χρησιμοποιούμε τη λέξη "ενδιαφέρον" που σημαίνει "διαφέρον", δηλαδή "διαφορετικό".
-Βοηθά στην επίγνωση της θέσης και του ρόλου μας στην κοινωνία, στον χώρο και στον χρόνο.
-Προάγει τη δημιουργία αλλά και τον σεβασμό στη δημιουργία των άλλων.
Όσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τους κανόνες άλλο τόσο σημαντικό είναι να δημιουργούμε νέους.
Πουθενά αλλού η λέξη "αντιγραφή" δεν έχει τόσο αρνητική φόρτιση όσο στη μουσική (και στις τέχνες γενικότερα).
-Ψυχαγωγεί, δηλαδή άγει (οδηγεί/καθοδηγεί) την ψυχή.
Η ανθρώπινη ψυχή είναι τόσο πολύπλοκη που χρειάζεται "οδηγό" για να βρει το δρόμο της και να μην σκορπιστεί σε ανούσια ή και επικίνδυνα μονοπάτια.
Και η μουσική έχει αυτή τη δύναμη.
-Εμψυχώνει σε ώρες που χρειάζεται θάρρος και δύναμη
-Παρηγορεί στις δύσκολες στιγμές
Η μουσική στην αρχαία ελληνική παιδεία και σήμερα
Πόσο καλά, όμως, γνωρίζουμε τους λόγους για τους οποίους ο πολιτισμός αυτός είναι τόσο σημαντικός;Ξέρουμε για παράδειγμα ότι, οι πρόγονοί μας είχαν τη μουσική σε τόσο περίοπτη θέση, ώστε να καταλαμβάνει το 1/3 του χρόνου της εκπαίδευσης των παιδιών τους;
Προφανώς και είχαν μελετήσει την επιρροή της μουσικής ( και γενικότερα των τεχνών) στη διαμόρφωση της ολοκληρωμένης προσωπικότητας του ανθρώπου, ώστε να γίνει μελλοντικά ένας σκεπτόμενος πολίτης.
Για αυτό και οι άξονες που κινούταν η εκπαίδευση αυτή ήταν τρεις:
Μαθηματικά (και όλα τα γύρω από την Επιστήμη) για το μυαλό.
Μουσική ( και όλα τα γύρω από τη Μουσική και τις Τέχνες ) για την ψυχή.
Γυμναστική ( και όλα τα γύρω από Γυμναστική) για το σώμα.
Δεν είναι τυχαίο ότι διεθνείς όροι της μουσικής επινοήθηκαν στην Ελλάδα.
(music= μουσική, melody=μελωδία, harmony=αρμονία, chorus=χορός/χορωδία, ode=ωδή, chord= χορδή κλπ κλπ)
Ποια θέση έχει η Μουσική στην εκπαίδευση των παιδιών στην Ελλάδα σήμερα;
Δεδομένου ότι η ώρες φοίτησης στο σχολείο είναι τριάντα ανά εβδομάδα, αν ζούσαμε στην Αρχαία Ελλάδα θα διδασκόμασταν δέκα ώρες μουσικής!
Σήμερα διδασκόμαστε μόλις μία...
Το γιατί το σύγχρονο ελληνικό σχολείο δίνει τόσο λίγο χώρο στη μουσική παρά τα οφέλη της, είναι μια καλή ερώτηση.
Το γιατί η μουσική κατείχε τόσο σημαντική θέση στην εκπαίδευση των αρχαίων Ελλήνων, δεν χρειάζεται να το απαντήσουμε εμείς.
Το έχει απαντήσει η Ιστορία, τοποθετώντας την αρχαία ελληνική παιδεία και πολιτισμό στη θέση που κατέχει παγκόσμια.
 |
| Δάσκαλος και μαθητής |
