Από μικρά παιδιά μαθαίνουμε ότι ο Ακάθιστος Ύμνος, ή αλλιώς το Τη Υπερμάχω Στρατηγώ, είναι ένας βυζαντινός ύμνος αφιερωμένος στην Παναγία που τον ψάλλουμε στους τελευταίους Χαιρετισμούς πριν το Πάσχα ή ανήμερα του Ευαγγελισμού.
Μάλιστα, για να δείξουμε τον σεβασμό μας στην Παναγία τον ψάλλουμε όρθιοι και για αυτό λέγεται ακάθιστος.
ΚΟΝΤΑΚΙΟ (προοίμιο)
Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια,
Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια,
ως λυτρωθείσα των δεινών, ευχαριστήρια,
αναγράφω σοι η Πόλις σου, Θεοτόκε,
αλλ’ ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον,
εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον
ίνα κράζω σοι,
Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.
Μετάφραση
Σ’ Εσένα Θεοτόκε, την Υπέρμαχο Στρατηγό, μ’ ευγνωμοσύνη η Πόλη σου αποδίδει τη νίκη.
Σ’ Εσένα Θεοτόκε, την Υπέρμαχο Στρατηγό, μ’ ευγνωμοσύνη η Πόλη σου αποδίδει τη νίκη.
Και σου αναπέμπει θερμές ευχαριστίες, επειδή (με τη δική σου επέμβαση) λυτρωθήκαμε απ’ τις συμφορές.
Εσύ όμως που η δύναμή σου είναι ακατανίκητη,
ελευθέρωσε κι εμένα (την Πόλη σου) από κάθε είδους κινδύνους,
για να σου αναφωνώ:
Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.
Εκτύπωσε το βιβλιαράκι με τον Ακάθιστο Ύμνο
Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείς να εκτυπώσεις ένα βιβλιαράκι μιας σελίδας με τα λόγια του Ακάθιστου Ύμνου και άλλα επίκαιρα (Κάλαντα Λαζάρου, Χελιδονίσματα κλπ)
Ολόκληρος ο ύμνος
Όμως, αυτός ο πασίγνωστος ύμνος δεν είναι παρά ένα μόνο μικρό κομμάτι της ολοκληρωμένης σύνθεσης.
Είναι η εισαγωγή του, ή αλλιώς το προοίμιό του, που στην βυζαντινή μουσική ονομάζεται Κοντάκιο.
Ολόκληρη η σύνθεση αποτελείται επιπλέον από 24 στροφές που στην βυζαντινή μουσική ονομάζονται οίκοι.
Κάθε οίκος ξεκινά από καθένα από τα γράμματα της ελληνικής αλφαβήτας.
Σε κάθε οίκο-στροφή εξιστορούνται τα γεγονότα από την σύλληψη του Θεανθρώπου με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, τη γέννησή Του, το προσκύνημα των Μάγων, μέχρι και την Υπαπαντή.
Στους τέσσερις πρώτους Χαιρετισμούς ψάλλονται με τη σειρά (ανά έξι) τα γράμματα, ενώ στους πέμπτους και τελευταίους Χαιρετισμούς ψάλλονται όλοι οι οίκοι (και τα 24 γράμματα).
Στον επόμενο σύνδεσμο μπορείτε να διαβάσετε όλες τις στροφές τόσο στην αρχική γλώσσα όσο και στην μετάφρασή τους
Ιστορία
Το 626 μΧ η Κωνσταντινούπολη πολιορκούνταν από Πέρσες και Αβάρους.
Ο βασιλιάς Ηράκλειος που αντιμετώπιζε την Περσική απειλή στην Μικρά Ασία και απουσίαζε, έστειλε δυνάμεις, όμως η αναμέτρηση ήταν άνιση.
Παρόλα αυτά, φοβερός ανεμοστρόβιλος κατέστρεψε τον εχθρικό στόλο τη νύχτα μεταξύ 7-8 Αυγούστου και τους ανάγκασε να αποχωρήσουν.
Τότε, ο λαός της Κωνσταντινούπολης συγκεντρώθηκε στον ναό της Παναγίας των Βλαχερνών και έψαλε ολονύχτια τον ύμνο όρθιος, θεωρώντας ότι η Παναγία που ήταν προστάτιδα της Πόλης ήταν αυτή που τους προστάτεψε.
Μάλιστα, στον ύμνο που προϋπήρχε και ψάλλονταν για την Παναγία, άλλαξε η αρχική φράση "Το προσταθέν μυστικώς" με το "Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια", μια που η Θεοτόκος θεωρήθηκε η υπέρτατη στρατηγός.
Από τότε ψάλλεται από όρθιους τους πιστούς σε ένδειξη σεβασμού.
Μάθε περισσότερα από την Χρωματιστή Τάξη:
Μουσική
Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι ένας βυζαντινός ύμνος αφιερωμένος στην Θεοτόκο.
Συγκεκριμένα, υμνεί την ενανθρώπιση του Θεού μέσω της Παναγίας.
Παρότι υπάρχουν πολλές θεωρίες για την προέλευσή του, λόγω της καλλιτεχνικής του αξίας αποδίδεται στον Ρωμανό τον Μελωδό που έζησε και μεγαλούργησε εκείνη την περίοδο.
Το Κοντάκιο που ψάλλεται σε ήχο Πλάγιο Δ΄ επηρέασε πάρα πολλούς μεταγενέστερους συνθέτες.
Δες πιο κάτω.
Η Συμφωνία της Λεβεντιάς, Μανόλη Καλομοίρη
4ο Μέρος: Τα νικητήρια
Τέχνη
Ο Ακάθιστος Ύμνος και η μορφή της Παναγίας ενέπνευσε πλήθος καλλιτεχνών που την αποτύπωσαν σε βυζαντινές αγιογραφίες, ψηφιδωτά και αργότερα σε πίνακες ζωγραφικής.
Την εποχή που γράφτηκε ο ύμνος συνηθίζονταν πολύ τα ψηφιδωτά.
Να τα στάδια για να γίνει μια εικόνα της Θεοτόκου με ψηφίδες.
Φτιάξε το δικό σου ψηφιδωτό
Μπείτε στην επόμενη ανάρτηση και φτιάξτε μια εικόνα της Παναγίας με ψηφίδες από χαρτί.
