Το δημοτικό-παραδοσιακό τραγούδι

Σήμερα θα μιλήσουμε για την μεγάλη κατηγορία τραγουδιών που ονομάζουμε δημοτικά παραδοσιακά τραγούδια. 

Γνωρίζουμε, όμως, τι σημαίνουν αυτές οι λέξεις; 

Δήμος, στην αρχαία Ελλάδα, είναι ο λαός, οι άνθρωποι, που συγκεντρώνονται όλοι μαζί για να κάνουν κάτι ομαδικά. 

Δημοτικό τραγούδι είναι αυτό, που τα λόγια του και τη μουσική του τα συνέθεσαν οι άνθρωποι ομαδικά. 

Για τον λόγο αυτό, τα δημοτικά τραγούδια δεν φέρουν το όνομα κάποιου δημιουργού, όπως συμβαίνει με τα υπόλοιπα τραγούδια. 

Τη μόνη πληροφορία που συναντούμε κάτω από τον τίτλο, είναι η περιοχή από την οποία κατάγεται το τραγούδι. 

Τα δημοτικά τραγούδια, έρχονται από τα παλιά χρόνια, τότε που δεν υπήρχαν μεγάλες πόλεις και οι περισσότεροι άνθρωποι ζούσαν στην ύπαιθρο. 

Τα τραγούδια αυτά, έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων της υπαίθρου, γιατί τους ψυχαγωγούσαν, τους διασκέδαζαν, τους εμψύχωναν και τους παρηγορούσαν.

Δεν υπήρχε στιγμή της ζωής που να μην είχε και το δικό της τραγούδι.
Νανουρίσματα για τα νεογέννητα, παραμυθοτράγουδα και παιχνιδοτράγουδα για τα παιδιά, τραγούδια του γάμου για όταν παντρεύονται οι άνθρωποι, μοιρολόγια για τον θάνατο.
Κάλαντα, για να αναγγείλουν ένα χαρούμενο νέο, χορευτικά για τις χαρές και τα πανηγύρια, τραγούδια της τάβλας, για την ώρα του τραπεζιού, αλλά και ηρωικά και ακριτικά τραγούδια που εξιστορούν τα κατορθώματα των ανθρώπων που πολέμησαν για την πατρίδα, ή  φύλαξαν τα σύνορά της σε δύσκολους καιρούς.
Τα δημοτικά τραγούδια, τραγουδιόνται στη γλώσσα ή στη διάλεκτο που μιλούν οι άνθρωποι σε κάθε περιοχή. 

κρητική και ποντιακή λύρα

Τα όργανα που τα συνοδεύουν αλλάζουν κι αυτά από τόπο σε τόπο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα διάφορα είδη λύρας:
η ποντιακή, η κρητική/νησιωτική και η  πολίτικη. 
Η κάθε μια έχει το δικό της σχήμα και ηχόχρωμα.
Μόλις όμως την ακούμε, αμέσως "ταξιδεύουμε" στον τόπο καταγωγής της!  
Καθώς τα χρόνια περνούν, οι περισσότεροι άνθρωποι, για να βρουν δουλειά, πήγαν να κατοικήσουν στις πόλεις, που ολοένα και μεγάλωναν και έγιναν τεράστια αστικά κέντρα. 
Εκεί, ο καθένας ζει μόνος με την οικογένειά του σε ένα διαμέρισμα. 
Δεν είναι εύκολο να συναντιέται με τους υπόλοιπους ανθρώπους για να τραγουδούν και να δημιουργούν όλοι μαζί. 
Τότε σταματά η δημιουργία του δημοτικού τραγουδιού. 
Οι άνθρωποι πλέον, δημιουργούν ο καθένας μόνος του, ή δύο-τρεις μαζί, τραγούδια που έχουν την υπογραφή τους.

Η Δόμνα Σαμίου ηχογραφεί
τα τραγούδια στον τόπο τους

Τα δημοτικά τραγούδια λέγονται και παραδοσιακά, γιατί μας παραδόθηκαν από τις προηγούμενες γενιές και θα τα παραδώσουμε κι εμείς στις επόμενες.

Φωτισμένοι άνθρωποι, όπως ο Σίμων Καράς και η μαθήτριά του Δόμνα Σαμίου, βοήθησαν στο να ηχογραφηθούν και να καταγραφούν αυτά τα τραγούδια που για πολλά χρόνια περνούσαν από γενιά σε γενιά προφορικά. 
Αν δεν υπήρχε η καταγραφή τους, τα δημοτικά τραγούδια θα ξεχνιόνταν, έτσι όπως οι άνθρωποι ζουν ολοένα και πιο μοναχικά στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, μακριά από τον τόπο καταγωγής τους. 

Μάθετε περισσότερα για τον Σίμωνα Καρά και τη Δόμνα Σαμίου εδώ:

Σίμων Καράς-Βιογραφία
Δόμνα Σαμίου-Βιογραφία  

Η δημιουργία δημοτικής μουσικής μπορεί να σταμάτησε, τα δημοτικά τραγούδια, όμως, είναι ζωντανά, κι αυτό μπορούμε να το καταλάβουμε από τα έντονα συναισθήματα που νοιώθουμε όταν τα τραγουδάμε.
Κάθε λαός και κάθε τόπος έχει τα δικά του παραδοσιακά τραγούδια.
Το αξιοθαύμαστο είναι ότι, τα τραγούδια αυτά παρά τις διαφορές τους, έχουν και πάρα πολλές ομοιότητες.
Μιλάνε για τα ίδια θέματα, χρησιμοποιούν παρόμοια όργανα, επαναλαμβάνουν ρυθμούς και μελωδίες.
Με λίγα λόγια, μας υπενθυμίζουν πόσο ξεχωριστοί αλλά και πόσο ίδιοι είναι οι λαοί του κόσμου.

Η σημασία των δημοτικών τραγουδιών για τον άνθρωπο
Ο άνθρωπος, παιδιά, είναι σαν το δέντρο που έχει ρίζες.
Ένα δέντρο, ανάλογα με το χώμα, την περιοχή και το κλίμα, ανθίζει και βγάζει διαφορετικά όμορφα λουλούδια και καρπούς. 
Τα δημοτικά τραγούδια είναι οι δικές μας ρίζες. 
Μας κρατάν σε επαφή με τη γλώσσα ή τη διάλεκτο από τον τόπο καταγωγής μας.
Μας δείχνουν πως στο βάθος, όλοι οι άνθρωποι έχουμε τις ίδιες ρίζες. 
Μας δίνουν έμπνευση για καινούργιες δημιουργίες με ξεχωριστό χρώμα, όπως για παράδειγμα στο ρεμπέτικο τραγούδι, αλλά και στην έθνικ μουσική. 
Ακόμα και μεγάλοι συνθέτες κλασικής μουσικής όπως ο Έλληνας Νίκος Σκαλκώτας, ο Ούγγρος Μπέλα Μπάρτοκ και πολλοί άλλοι, εμπνεύστηκαν από το δημοτικό τραγούδι. 
Το εξερεύνησαν σε βάθος, το ενσωμάτωσαν στα έργα τους και δημιούργησαν αυτό που λέμε στη μουσική Εθνική Σχολή.

🎧Ακούστε τη μουσική και διαβάστε τις πληροφορίες για τον Νίκο Σκαλκώτα, στο επόμενο βίντεο από το Τρελό Σχολείο. 
Τα πρώτα επτά κομμάτια του βίντεο ανήκουν στους 36 Ελληνικούς Χορούς, το έργο του Σκαλκώτα που δείχνει περισσότερο από κάθε άλλο πόσο επηρεάστηκε από τη δημοτική μουσική.
Νίκος Σκαλκώτας - Τρελό Σχολείο

Εδώ θα βρείτε μια εργασία για όσα μάθαμε σήμερα.

Φύλο εργασίας για το παραδοσιακό τραγούδι