Έξι τραγούδια για την μητέρα

Η λέξη μάνα κρύβει για κάθε άνθρωπο ένα νόημα, μια δύναμη που δε συγκρίνεται με τίποτα στον κόσμο.

Έχει μια έννοια πανανθρώπινη, κοινή για όλους μα και ξεχωριστή ταυτόχρονα, όσο ξεχωριστοί είναι και οι άνθρωποι.

Η μητέρα δεν είναι μόνο το πρόσωπο αλλά και η ιδέα.

Είναι η γυναίκα που μας έφερε στον κόσμο αλλά και η γη που μας φιλοξενεί σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής μας.

Είναι η βιολογική μας μάνα αλλά μπορεί να είναι και όποιος άνθρωπος μας ανέθρεψε και μας έλουσε με την αγάπη και τη φροντίδα του.

Είναι η συντροφιά στη χαρά, το αποκούμπι στη λύπη.

Είναι τόση η δύναμη της έννοιας της μητέρας, που δεν θα μπορούσε να μην αποτελεί έμπνευση και για την τέχνη, τη μουσική, το τραγούδι.

Με αφορμή τη γιορτή της μητέρας, ακούστε αν θέλετε τα παρακάτω τραγούδια.

Μοιραστείτε τα μαζί της, αν είναι κοντά.

Φέρτε την κοντά με τη σκέψη, αν λείπει...

1. Προσωπογραφία της μητέρας

Μουσική: Μάνος Χατζηδάκις

Αυτό το τραγούδι υπάρχει και με στίχους, αλλά εδώ θα το ακούσουμε στην οργανική του εκδοχή.
Το έγραψε ο συνθέτης όταν ήταν στην Αμερική. 
Εκεί, μακριά από την μητέρα του, η απουσία της ήταν τέτοια που, όπως χαρακτηριστικά λέει ο συνθέτης, την έβλεπε στη μορφή όποιας γυναίκας του τη θύμιζε.

2. Μητέρα κι αδελφή
Στίχοι/Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Αυτό το τραγούδι ανήκει στον εμβληματικό κύκλο τραγουδιών Η εποχή της Μελισσάνθης. 

Τα τραγούδια αυτά αναφέρονται στην περίοδο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, στις καταστροφικές συνέπειές του, και στο νόημα που μπορεί να έχει η μητρική (και γενικότερα η γυναικεία) μορφή, στο να ξαναπάει μπροστά ο κόσμος.

Η φωτιά που καίει δεν οφελεί

το παιδί δεν γίνεται πουλί.
Μόνο κλαίει, κλαίει ως το πρωί
και κανείς δεν του δίνει ένα φιλί.
Όλοι τρέχουν, τρέχουν σαν τρελοί
το παιδί θα καεί χωρίς φιλί.

Μητέρα κι αδερφή
δώσ' μου μια ελπίδα
δώσ' μου μιαν ευχή
η αγάπη ν' απλωθεί 
παντοτινή στη γή σαν προσευχή.

Το νερό που τρέχει στην πηγή
δεν ρωτά, δε γίνεται κραυγή.
Μόνο τρέχει, τρέχει σαν τρελό
να χαθεί μέσα στο θολό νερό.
Μόνο τρέχει, πάει στον ποταμό
και μας πνίγει στον πιο βαθύ καημό.

Μητέρα κι αδερφή...

3. Μάνα, το μάννα του ουρανού

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Εδώ γίνεται αναφορά στον ρόλο της μάνας ως στήριγμα, χαρά και ευλογία για τον άνθρωπο, όπως ακριβώς  το μάννα που έπεσε από τον ουρανό. 

Μάνα, το μάννα τ' ουρανού, δέντρο του παραδείσου στη ρίζα του ψηλού βουνού φύτεψα την ευχή σου. Κι απ' την ευχή που φύτεψα, βγήκε στο φως μια βρύση κι απ' τα σκοτάδια γύρισε πουλί να κελαηδήσει. Μάνα, το μάννα τ' ουρανού κι όνειρο που δε σ' έχει στείλε μου πάλι μιαν ευχή, ο πόνος μου ν' αντέχει.

4. La Mamma (Μαμά)

Στίχοι/Μουσική: Σαρλ Αζναβούρ

Στο συγκινητικό αυτό τραγούδι, τα παιδιά μαζεύονται για να αποχαιρετήσουν τη μητέρα, όμως δεν μπορούν να σταματήσουν να τη βλέπουν παντού και να τους συντροφεύει για πάντα.

5. Κάποια μάνα αναστενάζει

Στίχοι/Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης

Ρεμπέτικο του 1947, μιλάει για την εποχή του εμφυλίου. Άνθρωποι εξορίστηκαν από την πατρίδα και αναρίθμητες ήταν οι μανάδες που αγνοούσαν την τύχη των παιδιών τους και ζούσαν για χρόνια με την αγωνία και την αβεβαιότητα.

Κάποια μάνα αναστενάζει
μέρα νύχτα ανησυχεί
το παιδί της περιμένει
που έχει χρόνια να το δει

Πάνω στην απελπισιά της
κάποιος την πληροφορεί
ότι ζει το παλικάρι
και οπωσδήποτε θα ’ρθει

Με υπομονή προσμένει
και λαχτάρα στην καρδιά
ο λεβέντης να γυρίσει
απ’ τη μαύρη ξενιτιά.

6. Μάνα μ΄

Στίχοι/Μουσική: Νίκος Συμεωνίδης

Το συγκινητικό αυτό τραγούδι, μιλά για το  ανεκπλήρωτο κενό που αφήνει πίσω η απώλεια της μάνας. 

Η επιλογή της ποντιακής γλώσσας μας φέρνει ακόμα πιο κοντά στις ρίζες και συμβάλει στην σπαρακτική συνομιλία του παιδιού με την μάνα που έφυγε.

Στα ποντιακά

Μάνα μ΄, καμέντσα,

άχαρεσα,  μάνα μ΄,

μάνα μ΄,  πονεμέντσα.

Έλα σο πλάιμ,

όραμα να λέπω σε

και, μανά μ΄, σο μαξιλάρι μ΄.

Πίσον φελία,

ράεψον με, μάνα μ΄

σην άλλην γειτονίαν.

Μάνα μ΄, σερεύω

άθια , για τε σεν, 

μα την γερά μ΄, μάνα μ΄, κι γιατρεύω.

Μάνα μ΄, απογριζεύω

το ταφί σ΄ και με τε σεν,

μανά μ΄, μανά μ΄, μανά μ΄, γονουσιεύω

Μάνα μ΄, καμέντσα,

άχαρεσα,  μάνα μ΄,

μανά μ΄, μανά μ΄, μανά μ΄, πονεμέντσα

Στα νέα ελληνικά

Μάνα μου, καμένη,

χωρίς χαρά, μάνα μου,

μάνα μου, πονεμένη .

Έλα στο πλάι μου,

όνειρο να σε δω

και, μάνα μου, στο προσκεφάλι μου.

Φτιάξε αυγοφέτες,

ψάξε με, μάνα μου,

στην άλλη γειτονιά.

Μάνα μου, μαζεύω

άνθη για σένα,

μα την πληγή μου, μάνα μου, δεν γιατρεύω.

Μάνα μου καθαρίζω

το μνήμα σου και με σένα,

μάνα μου, μιλάω.

Μάνα μου, καμένη,

χωρίς χαρά, μάνα μου,

μάνα μου, μάνα μου, μάνα μου, πονεμένη.

Ακούστε το τραγούδι από τους μαθητές των Ε΄και ΣΤ΄ τάξεων του 56ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών (2018-2019).

Επιπλέον

Δείτε στα επόμενα βίντεο πώς αποτυπώνουν την μητρότητα μεγάλοι ζωγράφοι.

Τρελό Σχολείο - 20 Πίνακες Ελλήνων Ζωγράφων με θέμα την Μητρότητα

Τρελό Σχολείο - 20 Πίνακες του Πικάσο με θέμα την Μητρότητα 

Δείτε και αυτό

Χρωματιστή Τάξη: Η μητέρα μέσα από την ελληνική τέχνη