Τετάρτη 24 Απριλίου 2024

Το Πάσχα στην ελληνική λογοτεχνία (20 ηχητικά διηγήματα)

Τα ηχητικά βιβλία είναι ένας μοναδικός τρόπος για να απολαύσουμε μια ιστορία, ειδικά όταν για κάποιον λόγο δυσκολευόμαστε να διαβάσουμε το κανονικό βιβλίο.
Μάλιστα τώρα που πλησιάζουν οι άγιες μέρες του Πάσχα, τι πιο ωραίο από το να κλείσουμε τα μάτια και να ταξιδέψουμε μέσα από σπουδαίους λογοτέχνες σε αλλοτινές αλλά και σύγχρονες εποχές, να μπούμε στο πνεύμα των ημερών και να γνωρίσουμε την Ελλάδα του χτες και του σήμερα.
Το σημερινό αφιέρωμα περιλαμβάνει 20 διηγήματα που κυκλοφορούν ελεύθερα (προς μεγάλη τύχη) στο διαδίκτυο.
Πατήστε στο ξεχωριστό κανάλι του κάθε αφηγητή και αναζητήστε το κείμενο για μια πιο ολοκληρωμένη οπτικοακουστική εμπειρία.
Θα βρείτε επίσης και πολλά άλλα αξιόλογα διηγήματα.
Καλή σας ακρόαση και καλή Μεγάλη Εβδομάδα!

1) Παιδική Πασχαλιά, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 
Η «Παιδική Πασχαλιά» συγκαταλέγεται στα πασχαλινά διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. 
Το διήγημα μας μιλάει για την ιστορία δυο παιδιών, ενός οχτάχρονου κοριτσιού και ενός τετράχρονου αγοριού, που έχουν χάσει τη μητέρα τους και μένουν μαζί με την άρρωστη γιαγιά τους γιατί ο πατέρας τους είναι ναυτικός. 
Η γιαγιά τους είναι φιλάργυρη δεν παίρνει παραδουλεύτρα παρόλο που την έχουν ανάγκη και όλες τις δουλειές-αγγαρείες τις έχει αναθέσει στην εγγονή της. 
Εξαιτίας αυτής της στενάχωρης κατάστασης κάνει μια αναδρομή στο τελευταίο χαρούμενο Πάσχα που έζησαν μαζί με τη μητέρα τους…


2) Η Τελευταία Βαπτιστική, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
 
«Η Τελευταία Βαπτιστική» είναι ένα από τα πασχαλινά διηγήματα του Παπαδιαμάντη με δραματικό τέλος. 
Η ηρωίδα, η θεία Σοφούλα-Κωνσταντινιά ή Σαραντού όπως τη φώναζαν από το «Σαραντανονού», είναι μια γυναίκα σεβασμία, με σύνεση, νοικοκυροσύνη και μεγάλη καρδιά. 
Τόσο μεγάλη όσο να χωράει κοντά στα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά της και σαράντα βαφτιστήρια που είχε! 
Εκείνη τη Μεγάλη Πέμπτη όλοι οι βαπτιστικοί από τον μεγαλύτερο, που ήταν πια είκοσι ετών, μέχρι τη μικρότερη, την τελευταία βαπτιστική, τη Σοφούλα, μόλις δύο ετών, την είχαν επισκεφθεί.


3) Στην Αγια Αναστασά, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 
Στο διήγημα του Παπαδιαμάντη Στην Αγι-Αναστασά (1892) οι βοσκοί εορτάζουν την Ανάσταση στην εκκλησία της Παναγίας Δομάν.
Γιατί η Αγι-Αναστασά δεν έχει εκκλησία.
Είναι μόνο ένας τοίχος, σε αρχαίο ερείπιο, αλλά κυρίως είναι η λαϊκή φαντασία, που πιστεύει ότι ο τοίχος ήταν το ιερό βήμα παλιάς εκκλησίας.
Το ίδιο αμφίβολο είναι και το όνομα.
Είναι η Φαρμακολύτρια αγία Αναστασία ή η Ρωμαία; Μετέωρη η απάντηση, μέχρι το τέλος.
Το μόνο σίγουρο είναι ο ναός, αφιερωμένος σε κάποια αρχαία θεά, την Περσεφόνη ή την Εκάτη.


4) Πάσχα Ρωμέικο, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 
Διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Πρωτοδημοσιεύτηκε στις 10 Απριλίου του 1891 στο περιοδικό «Αττικόν Μουσείον», με τον υπότιτλο «σύγχρονος ηθογραφία». 
Το πρώτο αθηναϊκό διήγημα του Παπαδιαμάντη, έχει ως ήρωα ένα υπαρκτό πρόσωπο, τον φιλόθρησκο και φιλέορτο Κερκυραίο μπαρμπα-Πίπη, φίλο και συμπότη του συγγραφέα στα μπακάλικα του Ψυρρή.


5) Χωρίς στεφάνι, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 
Κοινωνικό διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, που πρωτοδημοσιεύτηκε στις 24 Μαρτίου 1896 στην εφημερίδα «Ακρόπολις». Εκτυλίσσεται στην Αθήνα στα τέλη του 19ου αιώνα, με ηρωίδα μια κατατρεγμένη δασκάλα, τη Χριστίνα, θύμα του πελατειακού κράτους (δεν υπήρχε τότε μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων) και του εραστή της. Ο Παπαδιαμάντη μας παρουσιάζει, επίσης, μια ολόκληρη κοινωνική ομάδα τις δούλες και τις παραμάνες στις μεγάλες στιγμές της Ανάστασης και τάσσεται υπέρ της καθιέρωσης του πολιτικού γάμου!


6) Ο Αλιβάνιστος, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης


7) Εξοχική Λαμπρή, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 
Το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Εξοχική Λαμπρή» με τον υπότιτλο «Παιδικαί Αναμνήσεις», δημοσιεύτηκε την Πρωταπριλιά του 1890 στην εφημερίδα Εφημερίς.


8) Το Χριστός Ανέστη του Γιάννη, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Η συγκινητική Ανάσταση ενός  ανθρώπου που η κοινωνία αντιμετωπίζει ως μειωμένης πνευματικής ανάπτυξης, που όμως ο πλούτος των συναισθημάτων, η αιώνια χαρά του και η αγνότητα της ψυχής τον οδηγούν στο δικό του ξεχωριστό τελετουργικό.


9) Το λαγουδάκι της Λαμπρής, Αντιγόνη Μεταξά (θεία Λένα)
Η Αντιγόνη Κροντηρά, ήταν παιδαγωγός, συγγραφέας και δημιουργός του πρώτου θεάτρου για παιδιά, ενώ παρουσίαζε για σειρά ετών τη παιδική ραδιοφωνική εκπομπή Θεία Λένα


10) Άρατε πύλας, Αλέξανδρου Μωραϊτίδη


11) Πάσχα στα πέλαγα, Ανδρέας Καρκαβίτσας 
Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας (1865 – 1922) θεωρείται ένας από τους τρεις μεγάλους εκπροσώπους της ηθογραφίας, μαζί με τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και τον Γεώργιο Βιζυηνό και ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος του νατουραλισμού στη νεοελληνική λογοτεχνία. 
Στη συλλογή «Διηγήματα του γυλιού» βρίσκουμε το διήγημα «Πάσχα στα πέλαγα». 
Το πασχαλινό διήγημα, περιγράφει την Ανάσταση των ναυτικών εν πλω: 
Είναι νύχτα και το πλοίο ταξιδεύει στο σκοτεινό πέλαγος. 
Επικρατεί ησυχία καθώς οι επιβάτες και το πλήρωμα που δεν βρίσκεται σε υπηρεσία είναι στα κρεβάτια τους. Τα μεσάνυχτα ακούγονται χαρμόσυνα οι καμπάνες του πλοίου. 
Τα πυροτεχνήματα που ρίχνει ο ναύκληρος και τα κεριά έκαναν το καράβι να λάμπει μέσα στο σκοτάδι. 
Μέσα σε ένα κλίμα κατάνυξης, πλοίαρχος, πλήρωμα και επιβάτες ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη»…


12)Το πρώτο μου Πάσχα/Τα κόκκινα αβγά, Γρηγόριος Ξενόπουλος 
Τα κείμενα προέρχονται από το περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων» και τη στήλη που κρατούσε ο Ξενόπουλος με τον τίτλο «Αθηναϊκές επιστολές», στην οποία δημοσίευε τα κείμενά του με το ψευδώνυμο «Φαίδων».


13) Διπλή γιορτή, Δημήτρης Καμπούρογλου
Την εποχή της  Τουρκοκρατίας, δυο σκλαβωμένες γυναίκες, η μια Λευκή και η άλλη Μαύρη, γιορτάζουν αγαπημένες η μια το Πάσχα και η άλλη το Μπαϊράμι, ενωμένες από την κοινή τους μοίρα.


14) Η Πασχαλιά της Λευτεριάς
Χρήστος Χρηστοβασίλης
Ο εορτασμός του Πάσχα την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης.


15) Η θυσία, Ναπολέων Λαπαθιώτης
Ο Χριστός ξανακατεβαίνει στη γη για να θυσιαστεί άλλη μια φορά για τους ανθρώπους.


16) Χριστός Ανέστη, Παύλος Νιρβάνας
"Ημέρεψαν απόψε τα ουράνια", είπε ο απλοϊκός ηλικιωμένος χωρικός τη βραδιά της Ανάστασης. 
Εδώ κρύβεται όλο το νόημα του εορτασμού του Πάσχα.
Ο ουρανός, ως τόπος κατοικίας του εκάστοτε θεού, δεν φαντάζει πλέον απειλητικός, αφού ο ίδιος ο Θεός έγινε άνθρωπος, πέρασε τα μύρια πάθη του και αναστήθηκε.


17) Παιδικοί καημοί και πασχαλινή χαρά, Αθανάσιος Παπαχαρίσης


18) Πάσχα τ' Απρίλη, Σωτήρης Δημητρίου
Ο ενήλικος συγγραφέας αναπολεί το Πάσχα των παιδικών του χρόνων, στο χωριό του που βρίσκεται στα αλβανικά σύνορα.


19) Πασχαλινή ιστορία, Παντελή Κολιότσου
Μια σύγχρονη ιστορία, όπου τα φιλοζωικά αισθήματα ενός κουρέα, που κέρδισε έναν οβελία στο λαχείο, θα αναμετρηθούν με το πασχαλινό έθιμο και ένα αθώο αρνάκι μάλλον θα τη γλιτώσει!


20) Επιτάφιος, Γιάννη Ρίτσου
Η σκηνή μιας μάνας πάνω από το νεκρό παιδί της στην απεργία του Μάη του 1936, στάθηκε αφορμή για τον μεγάλο ποιητή να γράψει το εμβληματικότερο ποίημά του.


Επιπλέον
Συνεχίστε το πασχαλινό ταξίδι στο χρόνο μέσα από ποιήματα και παλιές φωτογραφίες, στην επόμενη ανάρτηση από την Χρωματιστή Τάξη