Υπήρχε από παλιά ένας θρύλος, ότι οι αδελφές του Μέγα Αλέξανδρου ήπιαν το αθάνατο μαγιάτικο νερό και μεταμορφώθηκαν άλλες σε γοργόνες της θάλασσας κι άλλες σε νεράιδες των βάλτων.
Είδαμε στα έθιμα του Μάη την παροιμία:
Των καλών ναυτών οι γυναίκες, Μάη μήνα χηρεύουν,
(γιατί τον μήνα αυτόν ανταριάζουν οι θάλασσες από τις γοργόνες).
Από την άλλη, στη στεριά τα κορίτσια τρέχουν να λουστούν με το πρωινό Πρωτομαγιάτικο νερό για να ναι δροσερές, πριν το ρουφήξουν οι νεράιδες του βάλτου.
Αυτή η ιστορία ενέπνευσε τον Χρήστο Ευελπίδη για να γράψει το παραμυθόδραμα Με του Μαγιού τα Μάγια.
το οποίο αργότερα μελοποίησε ο Νίκος Σκαλκώτας.
Κι αυτό δεν ήταν καθόλου τυχαίο.
Όταν ο συνθέτης ήταν μικρό παιδάκι, άκουγε αυτόν το θρύλο, που ήταν πολύ διαδεδομένος στην περιοχή, να του τον διηγείται η μητέρα του!
Η υπόθεση
Η γριά-Φώτω ζει με τους δυο της γιους, τον Κοσμά και τον Θάνο.
Ο Κοσμάς είναι παντρεμένος με την Ασημή, έχουν ένα παιδάκι και εργάζονται όλη μέρα στα χωράφια.
Ο Θάνος είναι ονειροπόλος, θέλει να ξεφύγει από την μοίρα των θνητών και ονειρεύεται νεράιδες.
Ακούγοντας τη γριά μητέρα να αφηγείται τον θρύλο του Μεγαλέξανδρου και των αδελφάδων του στον εγγονό της, τρέχει στον βάλτο να δει τις νεράιδες να χορεύουν.
Εκεί ερωτεύεται την Αργυρώ, την πιο όμορφη νεράιδα με την πιο γλυκιά φωνή.
Της αρπάζει το μαγνάδι (μαντήλι του κεφαλιού) κι έτσι, σύμφωνα με τον θρύλο, λύνονται τα μάγια και η Αργυρώ γίνεται μια χωριατοπούλα που τον ερωτεύεται.
Περνάνε μαζί μια γλυκιά ζωή.
Όμως μια μέρα, παραμονή Πρωτομαγιάς, η Αργυρώ ανακαλύπτει το μαντήλι, το φορά και ξαναγίνεται νεράιδα.
Εγκαταλείπει τον Θάνο κι αυτός πεθαίνει από τον καημό του.
Η ιστορία κλείνει με το μοιρολόι της μάνας του.
Η μουσική
Είναι ένα παραμυθόδραμα διάρκειας περίπου 45 λεπτών (στη σύντομη μορφή) για σοπράνο, 3 αφηγητές, χορωδία και συμφωνική ορχήστρα.
Η μουσική παρεμβάλλεται ανάμεσα στις αφηγήσεις.
Υπάρχει το εξής αξιοσημείωτο: Όσο η Αργυρώ είναι νεράιδα, η μουσική είναι Δωδεκάφθογγη και υπογραμμίζει το απόκοσμο και εξωπραγματικό στοιχείο της υπόθεσης.
Όταν η Αργυρώ γίνεται χωριατοπούλα, τότε η μουσική γίνεται Τονική και αντλεί την έμπνευση από το δημοτικό τραγούδι.
Λόγω της δυσκολίας εκτέλεσης δεν έχουμε πληθώρα ηχογραφήσεων του έργου.
Στο επόμενο βίντεο μπορείτε να ακούσετε μια αξιόλογη εκτέλεση ολόκληρου το παραμυθοδράματος στη σύντομη μορφή του.
Διευθύνει ο σπουδαίος μαέστρος και μελετητής του Σκαλκώτα Νίκος Χατζηνίκος.
Επειδή το βίντεο δεν είναι πολύ βοηθητικό, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον χάρτη ακρόασης που θα βρείτε πιο κάτω.
Μπορείτε να ξεκινήσετε ακούγοντας τον Χορό των Νεράιδων και το Τραγούδι της Αργυρώς, όπου φαίνεται η διαφορά ανάμεσα στη Δωδεκάφθογγη και στην Τονική-Δημοτικοφανή σύνθεση.
Με του Μαγιού τα Μάγια (Χάρτης ακρόασης)
00:00-08:19 Εισαγωγή
08:20-18:34 Αφήγηση - Παραμύθι
18:35-19:45 Πρελούδιο - Αφήγηση
19:46-21:45 Χορός των νεράιδων
21:46-24:06 Αφήγηση - Σκηνή της αγάπης
24:07-25:08 Αφήγηση
25:09-27:18 Τραγούδι της Αργυρώς
27:19-28:40 Μικρό χορευτικό τραγούδι
28:41-30:39 Αφήγηση
30:40-35:30 Ενύχτωσε, ποιόνε θα ιδώ (δημοτικό τραγούδι)
35:31-36:05 Αφήγηση
36:06-37:50 Μικρός Λαϊκός Χορός
37:51-39:29 Αφήγηση
39:30-42:02 Χορός των τσιγγάνων
42:03-42:38 Αφήγηση
42:39-43:35 Πρελούδιο
43:36-44:25 Αφήγηση
44:26-49:30 Μοιρολόι της Μάνας
49:31-51:19 Δημοτικό τραγούδι a capella
Ακούστε δυο αποσπάσματα του έργου εδώ:
Ενύχτωσε, ποιόνε θα ιδώ (δημοτικό τραγούδι)
Το μοιρολόγι της μάνας
Για όποιον θέλει να ακούσει ολόκληρο το έργο του Ευελπίδη σε μορφή θεατρικής παράστασης (χωρίς τη μουσική του Σκαλκώτα) μπορεί να μπει στον επόμενο σύνδεσμο.
*για την ανάρτηση χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από το βιβλίο Νίκος Σκαλκώτας (2 τόμοι), του Γιάννη Γ. Παπαϊωάννου, Εκδόσεις Παπαγρηγορίου-Νάκας
*Πίνακας Ο Χορός των Νεράιδων, Φραντς Ζάτζκα
