Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2024

Μια σχολική γιορτή για την 17η Νοέμβρη: «Στον δρόμο για το Πολυτεχνείο»


Με αφορμή την 51η επέτειο από τα γεγονότα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, η σημερινή μας ανάρτηση περιλαμβάνει αποσπάσματα, κείμενα και τραγούδια από τη σχολική μας γιορτή με τίτλο Στον δρόμο για το Πολυτεχνείο. 
Η γιορτή αυτή είναι μια προσωπική ματιά πάνω στο συγκεκριμένο θέμα.
Δεν περιορίζεται στα γεγονότα της εξέγερσης της 17ης Νοέμβρη του 1973 αλλά καταλήγει εκεί, μετά από ένα μακρύ οδοιπορικό στο χρόνο.
Άλλωστε, η Ιστορία μας διδάσκει ότι, αν και οι δικτατορίες επιβάλλονται απότομα (φαινομενικά),  το υπόστρωμα που τις θρέφει είναι μακρόχρονο και σκοτεινό.
Βασικός στόχος αυτής της γιορτής, εκτός από το να απολαύσουν οι θεατές και οι εμπλεκόμενοι ένα όμορφο οπτικοακουστικό δρώμενο, είναι τα παιδιά να μπορούν να αναγνωρίζουν ποια είναι εκείνα τα στοιχεία και ποιες οι ανθρώπινες συμπεριφορές που μπορούν να οδηγήσουν σε παρόμοιες με τη δικτατορία καταστάσεις και να υπονομεύσουν την Δημοκρατία.

Προετοιμασία γιορτής
Ρόλοι: 5 παιδιά ντυμένα στα λευκά ενσαρκώνουν τις ψυχές 5 ανθρώπων: του Νίκου (Μπελογιάννη), του Γρηγόρη (Λαμπράκη), του Σωτήρη (Πέτρουλα), του Διομήδη (Κομνηνού) και του Κάθε Άγνωστου Νέου από κάθε σημείο της γης που έδωσε τη ζωή του για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Τα υπόλοιπα παιδιά, ντυμένα στα μαύρα ενσαρκώνουν τους σύγχρονους νέους.

Σκηνικά: Καλύπτουμε το πίσω μέρος (φόντο) της σκηνής που θα παρουσιάσουμε τη γιορτή μας με μια τεράστια ζωγραφιά του Πολυτεχνείου σε απλό χαρτί του μέτρου ή καμβά, που έχουν ετοιμάσει τα παιδιά με όσους εκπαιδευτικούς μπορούν να βοηθήσουν
π.χ στο μάθημα των εικαστικών ή σε οποιοδήποτε άλλο μάθημα.

Αντικείμενα
-Μάσκες: Ετοιμάζουμε μια μάσκα που θα χρησιμοποιήσουν τα παιδιά ως δρώμενο, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω.
Η μάσκα αυτή αναπαριστά το πρόσωπο-γλυπτό που βρίσκεται στην αυλή του Πολυτεχνείου.
Εκτυπώνουμε την επόμενη φωτογραφία σε πλήρη εκτύπωση Α4.
Στη συνέχεια κόβουμε στο περίγραμμα τη μάσκα και την κολλάμε σε μαύρο χαρτόνι.
-Κόκκινο γαρίφαλο, που θα φορά ο Νίκος στη θέση της καρδιάς.
-Πανό με το σήμα της ειρήνης, σαν αυτό που κρατούσε ο Γρηγόρης Λαμπράκης στην φωτογραφία από την πορεία της Ειρήνης.


Ενδυμασία: Τα παιδιά θα φοράνε μαύρα ρούχα εκτός από τους ανθρώπους-ψυχές που θα είναι ντυμένοι στα λευκά. 

Συνοπτική παρουσίαση
Η όλη ιδέα είναι μια αναπαράσταση του δρόμου ως τόπο συνάντησης και διαμαρτυρίας αλλά και ως χώρο κοινωνικών εκρήξεων και ιστορικών ανακατατάξεων.
Εδώ ενώνονται οι ψυχές ανθρώπων που αποτέλεσαν σύμβολα έμπνευσης με εκείνες των νέων και όλων όσων κατόρθωσαν να τις κρατήσουν αγνές, γεμάτες από θέληση για έναν καλύτερο κόσμο.

Γενικές οδηγίες
Η γιορτή έχει τη μορφή απαγγελίας κειμένων με ενδιάμεση ζωντανή εκτέλεση τραγουδιών και μια διαρκή ροή κίνησης στον χώρο (σαν να βρισκόμαστε σε πορεία).

Ας ξεκινήσουμε τώρα το οδοιπορικό μας...
-Η σκηνή άδεια.
 Ακούγεται η μουσική "Shine on you crazy diamond" από το άλμπουμ "Wish you were here" των Pink Floyd (το οργανικό μέρος που δεν έχει λόγια).
Στη συνέχεια, ακούγεται η ηχογραφημένη αναμετάδοση "Εδώ Πολυτεχνείο", ταυτόχρονα με τη μουσική.
Τα παιδιά βρίσκονται εκτός αίθουσας χωρισμένα σε δύο ομάδες Α και Β, ο ένας είναι πίσω από τον άλλον.
Υπό τους ήχους της μουσικής και του ραδιοφώνου τα παιδιά μπαίνουν περπατώντας αργά, σαν σε πομπή, μέσα στην αίθουσα, οι Α από αριστερά και οι Β από δεξιά.
Όταν μπαίνουν φοράνε τη μάσκα έτσι ώστε οι θεατές να μην βλέπουν το προφίλ τους αλλά το πρόσωπο της μάσκας, όπως φαίνεται στην φωτογραφία.


Οι δύο ομάδες, αφού διασχίσουν την αίθουσα ανεβαίνουν στην σκηνή (οι Α από αριστερά και η Β από δεξιά) έτσι ώστε να την καταλάβουν σε δύο σειρές, μια μπροστά και μια πίσω.
Τώρα οι μάσκες μπαίνουν μπροστά από τα πρόσωπα και οι θεατές βλέπουν ένα πλήθος από μαύρες φιγούρες όμοια πρόσωπα.

Τελευταίοι στην πομπή οι 5 ψυχές, στα λευκά, χωρίς μάσκα καταλαμβάνουν το κέντρο της σκηνής.
Ο Γρηγόρης κρατά το πανό της ειρήνης, ο Νίκος το κόκκινο γαρίφαλο και οι άλλοι τρεις ένα χάρτινο περιστέρι.

Η μουσική χαμηλώνει.
Ακούγονται ηχογραφημένα συνθήματα "Ψωμί Παιδεία Ελευθερία".
Τα παιδιά κατεβάζουν την μάσκα και φωνάζουν κι αυτά μαζί "Ψωμί Παιδεία Ελευθερία".
Το ίδιο και οι ψυχές που αποχωρούν από τη σκηνή φωνάζοντας το ίδιο σύνθημα.
Μόλις σταματήσουν, αρχίζει η απαγγελία των κειμένων.
Τα μοιράζουμε ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών και τις δυνατότητές τους.
Τα παιδιά που απαγγέλουν βγαίνουν ένα βήμα μπροστά. 
Στα τραγούδια βγαίνουν όλοι μπροστά.
Παρακάτω θα βρείτε τα κείμενα και τα τραγούδια της γιορτής.
Παραθέτω κάποιους αριθμούς που παραπέμπουν σε επιπλέον διευκρινήσεις στο τέλος των κειμένων.
Σκόπιμα λείπουν κομμάτια της γιορτής (όπως τα λόγια των ψυχών) για να είναι αφορμή για έμπνευση και  αυτοσχεδιασμό!
* Η σημερινή ανάρτηση αποτελεί μέρος της σχολικής γιορτής που παρουσιάστηκε στο 56ο Δημοτικό Σχολείο Ακαδημίας Πλάτωνος το 2012 και το 2017. 
Τα κείμενα και η ιδέα ανήκουν στην εκπαιδευτικό Άννα Παλάντζα και διατίθενται  αποκλειστικά για εκπαιδευτική χρήση.

Ο δρόμος για το Πολυτεχνείο θα μπορούσε να είναι ο δρόμος στον οποίο βγήκαν οι φοιτητές αλλά και όλοι οι άνθρωποι που καταπιέζονταν από τη Δικτατορία, το Νοέμβρη του 1973, ζητώντας δημοκρατία και τραβώντας την παγκόσμια προσοχή πάνω στην Ελλάδα.
Αυτή ήταν και η αρχή του τέλους για την επτάχρονη χούντα που έπεσε ένα χρόνο αργότερα, το 1974, δυστυχώς μετά από ένα τραγικό γεγονός: την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Όμως ο δρόμος για το Πολυτεχνείο μπορεί να σημαίνει και τον μακροχρόνιο αγώνα που έκαναν  πολλοί  Έλληνες μέσα κι έξω από τη χώρα,  όσο καιρό ο εμφύλιες διαμάχες ταλαιπωρούσαν  την πατρίδα μας και κρατούσαν τους ανθρώπους της σε διχόνοια.

Γιατί  ποτέ και πουθενά στον κόσμο μια δικτατορία ή ένας πόλεμος δεν συμβαίνουν από την μια μέρα στην άλλη. Προηγείται μια περίοδος όπου η ελευθερία και ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα περνάνε κρίση, ο λαός διχάζεται, η μία  κοινωνική ομάδα στρέφεται εναντίον της άλλης και οι δημοκρατικοί και φωτισμένοι άνθρωποι είτε σπρώχνονται στην αφάνεια, είτε διώκονται, εξορίζονται και σε πολλές περιπτώσεις θανατώνονται για τις ιδέες τους.

Ο δρόμος για το Πολυτεχνείο θα μπορούσε να σημαίνει και τον αγώνα δρόμου που κάνει ο σημερινός Έλληνας για να διατηρήσει την εθνική του υπερηφάνεια, την τιμιότητα, την έμφυτη αγάπη του για την δικαιοσύνη και ισότητα, προσπαθώντας να μη ξεχάσει πως η δημοκρατία γεννήθηκε σε αυτόν εδώ τον τόπο
Δυστυχώς  ο δρόμος αυτός δεν είναι στρωμένος με λουλούδια, αλλά με αγκάθια, τα οποία μάλιστα δεν φαίνονται πάντα με την πρώτη ματιά...
Επειδή οι λέξεις εύκολα χάνουν το νόημά τους, όλοι οι άνθρωποι - και κυρίως τα παιδιά- οφείλουμε να μάθουμε από νωρίς και να τιμούμε την ιστορία μας.
Γιατί όπως λένε, λαός που δεν γνωρίζει και δεν σέβεται το παρελθόν του είναι υποχρεωμένος να το ξαναζήσει.

Πριν από πενήντα χρόνια, λοιπόν, στην πατρίδα μας είχαμε δικτατορία. 
Αυτό θα πει ότι οι άνθρωποι δεν ήταν ελεύθεροι να αποφασίζουν για το πώς θα ζήσουν τη ζωή τους. 
Η δικτατορία κράτησε επτά ολόκληρα χρόνια. 
Ώσπου τον Νοέμβρη του 1973 νέα παιδιά κι άνθρωποι νέοι στην ψυχή βγήκαν στον δρόμο τραγουδώντας  και φωνάζοντας συνθήματα:
''Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία''
"Ολοι ενωμένοι"
"Είμαστε άοπλοι"
"Να πεθάνει ο φασισμός"
 Κατάφεραν έτσι να συγκεντρώσουν την παγκόσμια προσοχή πάνω στην Ελλάδα.
Φωτισμένοι και προοδευτικοί άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο κάνουν αγώνα για να ξανάρθει η δημοκρατία στην χώρα μας.
Η δημοκρατία ήρθε ένα χρόνο μετά..
δυστυχώς όμως για άλλη μια φορά χύθηκε αίμα αθώων.

Στον δρόμο για το Πολυτεχνείο συνάντησα πολλούς "σωτήρες". 
Ανθρώπους που μου υποσχέθηκαν ένα καλύτερο μέλλον για μένα και την πατρίδα μου. 
Κι ύστερα κάναν άλλα...
Μού λεγαν ότι θέλαν το καλό μου αλλά το μόνο που θέλαν ήταν τη δική τους καλοπέραση...
Κι έτσι ξέχασαν κι εμένα κι εκείνα τα παιδιά που φώναζαν "Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία"....
Στον δρόμο για το Πολυτεχνείο....

Κάποτε θά ρθουν  
Στίχοι: Λ.Παπαδόπουλος
Μουσική: Μ.Θεοδωράκης

Κάποτε θα `ρθουν να σου πουν
πως σε πιστεύουν, σ’ αγαπούν
και πώς σε θένε

Έχε το νου σου στο παιδί, 
κλείσε την πόρτα με κλειδί
ψέματα λένε

Κάποτε θα `ρθουν γνωστικοί, 
λογάδες και γραμματικοί
για να σε πείσουν

Έχε το νου σου στο παιδί
κλείσε την πόρτα με κλειδί, 
θα σε πουλήσουν

Και όταν θα ρθουν οι καιροί
που θα `χει σβήσει το κερί
στην καταιγίδα

Υπερασπίσου το παιδί
γιατί αν γλιτώσει το παιδί
υπάρχει ελπίδα.


(1)


Ο Πικάσο εμπνέεται από τον "άνθρωπο με το γαρίφαλο",
  τον εμβληματικό αγωνιστή  Νίκο Μπελογιάννη
Όμως στο δρόμο για το Πολυτεχνείο συνάντησα και ανθρώπους που δεν με κορόιδεψαν...ούτε εμένα ούτε και τις ιδέες τους...
Μάλιστα δεν δίστασαν να οδηγηθούν στον θάνατο γι αυτό...
χωρίς να δειλιάσουν ούτε να φοβηθούν... 
κοιτώντας με στα μάτια με ένα βλέμμα καθαρό...
κρατώντας ένα κόκκινο γαρίφαλο στο χέρι...
και με ένα φωτεινό χαμόγελο...
τόσο φωτεινό που για μια στιγμή εξαφάνισε το σκοτάδι που είχε ο δρόμος για το Πολυτεχνείο....

Πόρτο Ρίκο
Στίχοι: Α.Αλκαίος
Μουσική: Σ.Μεσημέρης

Φιγούρα ξωτική και ταξιδιάρικη
στο φως του φεγγαριού ανθίζει πάλι
γιατί όλη την ζωή του την εξόδεψε
παράφορα γυρεύοντας μιαν άλλη

Θυμάμαι σαν παιδί γελούσε και έλεγε
στην σέλα ακροβατώντας ποδηλάτου:
«Τον κόσμο εμείς θα φέρουμε στα μέτρα μας
πριν να μας φέρει εκείνος στα δικά του»

Μα ο κόσμος προχωρά χωρίς να μας ρωτά
κλεισμένοι δρόμοι, κλέφτες και αστυνόμοι
αγάπα το κελί σου, του παν, κι ύστερα
έξω πιο μόνος μα γελούσε ακόμη
.......
Σαλπάρισε μια νύχτα με πανσέληνο
και στο στερνό του γράμμα μου `χε γράψει:
«Αξίζει φίλε να υπάρχεις για ένα όνειρο
και ας είναι η φωτιά του να σε κάψει»

Τα χρόνια έχουν περάσει δε θυμάμαι πια
Ερνέστο τον ελέγανε η Νίκο;
Κι ακόμα συγχωρείστε με που ξέχασα
αν χάθηκε στο Μετς η στο Πόρτο Ρίκο

Όσο για μένα είμαι πάντα εδώ
με των ματιών σας τη φωτιά σημαία
είναι όμορφα απόψε που ανταμώσαμε
μ’ αρέσει να αρμενίζουμε παρέα.





Οι παππούδες και οι γιαγιάδες συνέχεια μας λένε:
“Εσείς τα βρήκατε όλα έτοιμα...δεν ξέρετε από δυσκολίες...εμείς αγωνιστήκαμε...δεν είχαμε να φάμε”.
Μα τι φταίμε εμείς που γεννηθήκαμε σε άλλη εποχή...
Δηλαδή εμείς δεν θα γίνουμε ποτέ ήρωες;
Δεν θα γραφτούν για μας τραγούδια;
Δεν θα μας γιορτάζουν οι μαθητές στα σχολεία μετά από πενήντα χρόνια;
(2)
Στο δρόμο για το Πολυτεχνείο έκανα κι άλλους φίλους...όπως τον ποιητή  Μανώλη Αναγνωστάκη.
Αυτός με βοήθησε να καταλάβω τί ξεχωριστό είχαν εκείνοι οι νέοι..
Πόσο θα θελα να τους μοιάσω... 


Τάσσου "17 Νοέμβρη" (λεπτομέρεια)
Ήτανε νέοι
Στίχοι: Μανώλη Αναγνωστάκη
Μουσική: Μίκη Θεοδωράκη

Οι δρόμοι ήταν σκοτεινοί και λασπωμένοι
το πιάτο στο τραπέζι λιγοστό, 
το φιλί στο κατώφλι ήταν κλεφτό
και έρωτες μέσα στις καρδούλες κλειδωμένοι 

Ήτανε νέοι ήτανε νέοι, ήταν παιδιά 
και έτυχε να ‘ναι και καλή σοδειά 

Τα βράδια ξενυχτούσαν στα υπόγεια, 
και σβάρνα ολημερίς στις γειτονιές 
αχ! τα σοκάκια εκείνα κι οι γωνιές 
σφιχτά που φυλάξαν τα τίμια λόγια 

Ήτανε νέοι ήτανε νέοι, ήταν παιδιά 
και έτυχε να ‘ναι και καλή σοδειά 

Δεν ξέρανε πατέρα, μάνα σπίτι, μάνα σπίτι 
έναν δε δίναν για το σήμερα παρά
δε ρίχνανε δραχμές στον κουμπαρά 
δεν κράταγαν μεζούρα και διαβήτη

Ήτανε νέοι ήτανε νέοι, ήταν παιδιά 
και έτυχε να ‘ναι και καλή σοδειά.



(3)
Στο δρόμο για το Πολυτεχνείο ξαναγύρισα στη γειτονιά μου, την Ακαδημία Πλάτωνος.
Αν είχα γεννηθεί εξήντα χρόνια πριν, θα παίζαμε μαζί  στην πλατεία του Αη Γιώργη.
Αν ζούσες σήμερα θα μπορούσαμε να είμαστε συμμαθητές, να καθόμαστε στο ίδιο θρανίο.
Όμως η μοίρα το ήθελε να σε γνωρίσω μέσα από ένα τραγούδι...είμαι περήφανος(-η) που ζώ στην ίδια γειτονιά με σένα....ήρωα Σωτήρη...
(4)
Σωτήρη Πέτρουλα
Στίχοι/Μουσική: Μ.Θεοδωράκης

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα
σε πήρε ο Λαμπράκης σε πήρε η Λευτεριά
σε πήρε ο Λαμπράκης σε πήρε η Λευτεριά
Μάρτυρες ήρωες οδηγούνε
τα γαλάζια μάτια του μάς καλούνε

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα
αηδόνι και λιοντάρι βουνό και ξαστεριά
αηδόνι και λιοντάρι βουνό και ξαστεριά
Μάρτυρες ήρωες οδηγούνε
τα γαλάζια μάτια του μάς καλούνε

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα
οδήγα το λαό σου οδήγα μας μπροστά
οδήγα το λαό σου οδήγα μας μπροστά
Μάρτυρες ήρωες οδηγούνε
τα γαλάζια μάτια του μάς καλούνε

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα



'Ωσπου έφτασε εκείνη η μέρα...
περπατώντας αργά και βασανιστικά ..
αλλά έφτασε ..
κι ο δρόμος τώρα δεν έχει γυρισμό...
κι η πλατεία ήταν γεμάτη με το νόημα πού χει κάτι απ΄τις φωτιές...





Τα καταφέρατε...είστε νικητές..
Τα καταφέρατε...μ’ ακούτε;
Οι φωνές σας ακούστηκαν στα πέρατα της γης...
Ο αγώνας σας τελικά δεν πήγε χαμένος..
Το σκοτάδι δεν νίκησε το φως..
-"Απόψε πεθαίνει ο φασισμός"
-"Κάτω η χούντα"
-"Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία"
-"Όλοι ενωμένοι"
-"Ελλάς Ελλήνων Φυλακισμένων"
(5)
Ο ταχυδρόμος πέθανε
Στίχοι/Μουσική:Μάνου Χατζηδάκι

...ήταν παιδί στα δεκαεφτά 
που τώρα έχει πετάξει 

Ποιος θα σου φέρει αγάπη μου 
το γράμμα που `χα τάξει; 

Και σαν πουλί που πέταξε
η πικραμένη του ζωή, 
πέταξε πάει και του `φυγε
η δροσερή πνοή

Ποιος θα σου δώσει αγάπη μου 
το τελευταίο φιλί μου; 

Ο ταχυδρόμος πέθανε στα δεκαεφτά του χρόνια
κι ήταν αυτός η αγάπη μου, 
η κουρασμένη του σκιά τώρα πετά στα κλώνια, 
φέρνει δροσιά στ’ αηδόνια 

Ποιος θα σου δείξει αγάπη μου
πού `ναι του ονείρου ο δρόμος
αφού πεθάναμε μαζί εγώ κι ο ταχυδρόμος;


(6)
Και τα παιδιά; Οι νέοι;
Άραγε τί θα συνέβαινε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου χωρίς αυτούς;
(7)
Το παιδί του Νοέμβρη
(Στίχοι, Μουσική: Ν. Συμεωνίδης)

Χρώμα μαύρο
στην πληγή ,
αίμα στάζει
η βροχή .

Το παιδί
κρατά σφιχτά τη φωνή,
και μια νύχτα έναστρη
ξεσπά
τους δαίμονες στην καρδιά
χτυπά .

Χρώμα άσπρο
στη ζωή ,
σώμα στέκει
με πνοή .

Το παιδί
κρατά σφιχτά τη φωνή
και μια νύχτα έναστρη
ξεσπά
τους δαίμονες στην καρδιά
χτυπά.


Και μετά, τί;
Όταν το πάθος της εξέγερσης καταλαγιάζει και οι άνθρωποι συνεχίζουν να διαβαίνουν το δύσκολο, μοναχικό δρόμο της ζωής τους...άραγε θυμάται κανείς αυτά που δεν πρέπει να ξεχαστούν;
(8)

Τα χρόνια μου ναυάγησαν στις ξέρες σου
Στίχοι: Π.Ροδοστόγλου 
Μουσική: Διάφανα Κρίνα
.........
Άραγε θα θυμάται κάποιος τ’ όνομά μας, 
της ζωής μας τα εξαίσια φεγγάρια, 
τα πάθη μας, τις λύπες, τα δεινά μας;
Άραγε υπήρξαμε ποτέ; Στα όνειρα μας!


(9)

(Όλοι μαζί απαγγέλουν) ΑΘΆΝΑΤΟΙ!

Παραπομπές
(1) Στη σκηνή μπαίνει ο Νίκος, χαμογελώντας με ένα γαρίφαλο στο χέρι
(2) Στη σκηνή μπαίνει Γρηγόρης κρατώντας τεντωμένο το πανό της Ειρήνης
(3) Στη σκηνή μπαίνει ο Σωτήρης Πέτρουλας
(4) Όλα τα παιδιά σε μια πομπή ο ένας πίσω από τον άλλον, με πρώτο το Σωτήρη Πέτρουλα, κατεβαίνουν από τη σκηνή και περπατούν γύρω γύρω στην αίθουσα (περιμετρικά των θεατών), τραγουδώντας το τραγούδι "Σωτήρη Πέτρουλα" υπό τον ήχο καμπάνας, μέχρι να επιστρέψουν στην αρχική τους θέση πάνω στη σκηνή
(5)Στη σκηνή μπαίνει ο Διομήδης Κομνηνός 
(6)Στη σκηνή μπαίνει ο Αφανής Ήρωας
(7)Τα παιδιά τραγουδούν "Το παιδί του Νοέμβρη" κρατώντας τις μάσκες πάνω στο στήθος.
Όταν το τραγούδι λέει "Χρώμα άσπρο" φαίνεται η άσπρη πλευρά της μάσκαςστους θεατές ενώ όταν λέει "Χρώμα μαύρο" τη γυρίζουν ώστε να φαίνεται η μαύρη πλευρά
(8) (Πρώτα οι ψυχές και μετά τα παιδιά τραγουδάνε το τραγούδι "Άραγε θα θυμάται κάποιος τ΄όνομά μας...)
(9)Οι ψυχές αποχωρούν. 
Τα παιδιά καταλαμβάνουν την αριστερή και δεξιά πλευρά της σκηνής ώστε να αποκαλυφθεί η πρόσοψη του Πολυτεχνείου του σκηνικού. 
Υπό τους ήχους του Apostle του Peter Green, δυο μαθητές αναγγέλλουν τα ονόματα των νεκρών φοιτητών.
Για κάθε όνομα που ακούγεται, κάθε παιδί (σαν να καταθέτει στεφάνι) κολλάει τη μάσκα του επάνω στο σκηνικό σε κομματάκια χαρτοταινίας διπλής όψης (που έχουμε προσαρμόσει από πριν) έτσι ώστε σιγά σιγά να δημιουργηθεί ένας καινούργιος πίνακας με όλα τα πρόσωπα-μάσκες να πλημυρίζουν την αυλή του Πολυτεχνείου


Επιπλέον πηγές
Πριν ξεκινήσουμε να προετοιμάζουμε τη γιορτή μας θα ήταν καλό να κάνουμε κάποια προεργασία.
Αρχικά, θα ήταν χρήσιμο να γνωρίσουμε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου με έναν απλό, περιεκτικό και κατανοητό τρόπο, μέσα από τον παρακάτω σύνδεσμο:
Επίσης, θα βοηθούσε να έχουμε διαβάσει βιβλία και να έχουμε δει ταινίες για την εποχή εκείνη αλλά και για την δικτατορία γενικότερα.
Ρίξτε μια ματιά πιο κάτω.
Μια ματιά στα έργα τέχνης της εποχής πάντα βοηθά στην προετοιμασία μιας γιορτής.


Και μια ωραία κατασκευή
Μπες στην επόμενη ανάρτηση της Χρωματιστής Τάξης και φτιάξε μια ωραία κατασκευή για το Πολυτεχνείο