Φθινοπωρινοί ταξιδιώτες (διδακτική αξιοποίηση ταινίας)

Το γκρίζο λυκάκι είναι μια νορβηγική σειρά τεσσάρων ταινιών κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους, μιας για κάθε εποχή, της βραβευμένης δημιουργού Ναταλία Μαλίχινα.

Δεν έχει διαλόγους και οι πανέμορφες εικόνες επενδύονται από εξίσου όμορφη μουσική, κυρίως λαϊκές νορβηγικές μελωδίες παιγμένες από παραδοσιακά όργανα.

Το φθινόπωρο στην κλασική μουσική

Η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στις υπέροχες μουσικές του φθινοπώρου.

Κλασικοί συνθέτες από όλες τις περιόδους, απεικόνισαν με τον δικό τους, ξεχωριστό τρόπο όλες τις εκφάνσεις της εποχής αυτής: το παιχνίδισμα του ήλιου με τα γκρίζα σύννεφα, το στροβίλισμα των φύλλων στον δυνατό αέρα, τις διακυμάνσεις των ήχων από τις σταγόνες της βροχής, το πολύβουο πλήθος των χωρικών που απολαμβάνει, σε μια φθινοπωρινή γιορτή, τους μόχθους της δουλειάς του, τις ζωηρές ομάδες των κυνηγών, αλλά και την ησυχία και εσωστρέφεια της φύσης που οδεύει προς τη χειμερία νάρκη και όλων εκείνων των στοιχείων της στην πορεία τους προς τον θάνατο, κλείνοντας έτσι έναν κύκλο ζωής.

Η ποικιλία στις επιλογές της παρακάτω λίστας, μπορεί να πλαισιώσει μουσικά όλες τις δραστηριότητες της εποχής ανάλογα με την διάθεσή μας.

Καλή απόλαυση!

Φτιάχνουμε σελιδοδείκτες με τα μουσικά όργανα

Το σχολείο ανοίγει, παιδιά!
Ας χαθούμε στον μαγικό κόσμο της μουσικής και των βιβλίων.
Τι θα λέγατε να φτιάχναμε όμορφους σελιδοδείκτες με τα μουσικά όργανα;
Θα μάθουμε βασικές πληροφορίες για το κάθε όργανο και θα τους βάλουμε στα βιβλία μας.
Σιγά-σιγά θα δημιουργήσουμε μια μεγάλη συλλογή.
Φυσικά, μπορεί να γίνουν ωραία δωράκια για τους φίλους μας.

Πάμε να δούμε πώς θα τους φτιάξουμε.
Πρώτα θα κατεβάσουμε τη σελίδα με το μουσικό όργανο που μας ενδιαφέρει.

Οι σύνδεσμοι θα ενεργοποιούνται σταδιακά.

Εκτυπώσιμο βιβλιαράκι με τα μουσικά όργανα

Γνωρίζετε, παιδιά, ότι υπάρχουν μικροσκοπικά βιβλιαράκια, που όλες οι σελίδες τους χωράνε σε μια κόλλα χαρτί Α4;
Σήμερα, σας έχω ετοιμάσει να φτιάξουμε ένα, για τα μουσικά όργανα. 
Φυσικά, δεν μπόρεσα να  χωρέσω όλα τα όργανα που υπάρχουν, αλλά είναι μια καλή αρχή για να ξεκινήσετε τη μελέτη σας. 

Στα επόμενα μαθήματα θα σας έχω κι άλλα τέτοια βιβλιαράκια. 
Έτσι, σιγά-σιγά, θα φτιάξουμε μια μικρή, μουσική βιβλιοθήκη.
Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να εκτυπώσετε το βιβλιαράκι.

Ο ύμνος της Ολυμπιάδας (μουσική και αθλητισμός)

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες που ξεκίνησαν από την Αρχαία Ελλάδα, αναβίωσαν την σύγχρονη εποχή στις 25 Μαρτίου του 1896 στην Αθήνα.

Λίγο νωρίτερα είχε ανατεθεί στον σημαντικό για την εποχή ποιητή Κωστή Παλαμά να γράψει τους στίχους ενός ύμνου που θα εμπεριείχε όλα τα κλασικά αρχαιοελληνικά ιδεώδη για τον αθλητισμό και που θα αποτελούσε σύμβολο της έναρξης των αγώνων.

Το ποίημα αυτό μελοποιήθηκε από τον σπουδαίο και με ευρωπαϊκή καριέρα Επτανήσιο συνθέτη Σπυρίδωνα Σαμάρα.

Ας δούμε τι λέει ο ύμνος αυτός.

Τα μουσικά όργανα

Ένα μουσικό όργανο, παιδιά, είναι μια κατασκευή, που έχει φτιαχτεί για να βγάζει ήχο.

Από τα πολύ παλιά χρόνια, οι άνθρωποι ανακάλυψαν ότι χτυπώντας (κρούοντας), τσιμπώντας ή φυσώντας διάφορα αντικείμενα, μπορούν να βγάλουν ήχο που να μοιάζει με εκείνους της φύσης. 
Από τότε μέχρι σήμερα, τα πράγματα έχουν εξελιχθεί πολύ στην κατασκευή των οργάνων.
Υπάρχουν όμως κάποιοι κανόνες, που ισχύουν από τα αρχαία μουσικά τόξα και τους αυλούς, μέχρι τα σύγχρονα ηλεκτρονικά όργανα.
Θέλετε να τους δούμε; 

Δύο πίτες (τραγούδι) - Εξερευνούμε το ηχόχρωμα της φωνής μας

 

Γεια σας παιδιά. 

Σήμερα σας έχω ένα αστείο τραγουδάκι. 

Αλλά πρώτα, θέλω να θυμηθούμε κάποια πράγματα. Θυμόσαστε που λέγαμε ότι κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό ηχόχρωμα στην φωνή του που τον κάνει να ξεχωρίζει από τους άλλους; 

Κι ότι, το ίδιο συμβαίνει με τα ζώα, άλλα και τα αντικείμενα που βγάζουν ήχους, όπως για παράδειγμα τα μουσικά όργανα; 

Ε, λοιπόν, σήμερα θα διαπιστώσουμε ότι, ο ίδιος άνθρωπος, μπορεί να αλλάζει το ηχόχρωμα της φωνής του, με πολλούς τρόπους και να ακούγεται διαφορετικός.

Μιλάμε για το Ηχόχρωμα (Χροιά)

Αλήθεια, παιδιά, θυμόσαστε ότι οι ήχοι έχουν τέσσερα χαρακτηριστικά που τους κάνουν να ξεχωρίζουν μεταξύ τους; 
Ελάτε να ξαναθυμηθούμε ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά.
Ένας ήχος, μπορεί να είναι δυνατός ή σιγανός. 
Τότε μιλάμε για την Ένταση του ήχου.
Ένας ήχος μπορεί να κρατάει πολύ ώρα, ενώ ένας άλλος μπορεί να είναι κοφτός και σύντομος.
Τότε μιλάμε για τη Διάρκεια του ήχου.
Ένας ήχος μπορεί να είναι ψηλός ή χαμηλός (μπάσος).
Τότε μιλάμε για το Τονικό Ύψος του ήχου (ή σκέτο ύψος).
Τέλος ένας ήχος μπορεί να έχει ένα δικό του ιδιαίτερο χρώμα που τον κάνει να ξεχωρίζει από όλους τους άλλους.
Τότε μιλάμε για το Ηχόχρωμα ή αλλιώς Χροιά.

Το τραγούδι της ειρήνης

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την ειρήνη, που γιορτάζεται κάθε 21η Σεπτεμβρίου, ας θυμηθούμε το ομώνυμο τραγούδι του σημαντικού Έλληνα συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου.

Ένα τραγούδι για τα παιδιά του πολέμου

Παγκόσμια ημέρα ειρήνης, η 21η του Σεπτέμβρη.

Πόσες φορές άραγε θα χρειαστεί να μιλήσουμε για την ειρήνη μέσα από τον πόλεμο;

Πόσες φορές θα χρειαστεί να αγκαλιάσουμε στις σχολικές αίθουσες πληγωμένες ψυχές παιδιών που έρχονται από χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση;

Για αυτά τα παιδιά γράφτηκε αυτό το τραγούδι.

Ερηνούλα μου (Delenda est)

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για την ειρήνη, ας ξαναθυμηθούμε ένα από τα συγκλονιστικότερα ελληνικά τραγούδια για το θέμα, σε στίχους Κώστα Τριπολίτη και μουσική Δήμου Μούτση.

Το τραγούδι είναι αλληγορικό και με ιστορικές αναφορές.

Ενδείκνυται για διδασκαλία σε μεγαλύτερα παιδιά.

Μια γιορτή για την ειρήνη (τραγούδι)

Ένα τραγούδι για μικρότερα παιδιά, με θέμα την ειρήνη, είναι το επόμενο.

Ένα τραγούδι που μιλά για την ανάγκη να είναι η ειρήνη η κοινή μοίρα όλων των ανθρώπων.

Ανήκει σε μια σειρά τραγουδιών που φτιάχτηκαν για την εκπαίδευση μουσουλμανοπαίδων.

Μπορεί να διδαχθεί μια χαρά τόσο σε μικρότερα παιδιά όσο και σε παιδιά που διδάσκονται την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα.

Δυνατά ή σιγά

Παιδιά ας θυμηθούμε ξανά όσα μάθαμε για την ένταση του ήχου σε προηγούμενα μαθήματα ρίχνοντας μια ματιά εδώ:

Μιλάμε για την ένταση

Θυμόσαστε τι σημαίνει f, p, ff, pp, cresc<, decresc>;

Aς διαβάσουμε και το κεφάλαιο που μιλάει για την ένταση στο βιβλίο μας:

Μιλάμε για την Ένταση - Δυνατά ή σιγά

Σήμερα παιδιά θα μιλήσουμε για την ένταση στη μουσική, δηλαδή, πόσο σιγά ή δυνατά ακούγονται οι ήχοι, οι νότες, τα τραγούδια. 
Όμως, πριν μιλήσουμε για τους ήχους, που δεν τους βλέπουμε, αλλά μόνο τους ακούμε, τι θα λέγατε να ασχοληθούμε με κάτι που μπορούμε να δούμε με τα μάτια μας, όπως για παράδειγμα έναν πίνακα ζωγραφικής;

Μιλάμε για την ένταση

Εσύ ποιο σύμβολο δυναμικής
αγωγής θα έβαζες στην 
"Kραυγή"του Μουνκ

Σήμερα θα μιλήσουμε για την ένταση που είναι ένα από τα τέσσερα χαρακτηριστικά του ήχου.
Με απλά λόγια, ένταση είναι πόσο δυνατά ή σιγανά (και όχι χαμηλά) ακούγεται ένας ήχος.
Σε ένα μουσικό κομμάτι η ένταση δεν είναι ίδια από την αρχή μέχρι το τέλος αλλά μεταβάλλεται, αλλιώς το κομμάτι θα ήταν βαρετό! 
Το ίδιο συμβαίνει και με την ομιλία μας. Άλλη ένταση έχει η φωνή μας όταν θέλουμε να τονίσουμε κάτι, άλλη όταν λέμε ένα μυστικό, άλλη όταν μιλάμε στην τάξη και άλλη όταν παίζουμε με τους φίλους μας στο προαύλιο. 
Αν δεν αλλάζαμε την ένταση όταν μιλάμε θα ακουγόμασταν πολύ κουραστικοί και οι άλλοι δεν θα καταλάβαιναν το νόημα αυτών που λέμε παρότι

Μιλάμε για τον ρυθμό

Μόλις ακούμε τη λέξη "ρυθμό", παιδιά, το πρώτο πράγμα που μας έρχεται  στο μυαλό είναι κάτι που έχει σχέση με κίνηση: χορός, γυμναστική, περπάτημα, τρέξιμο, αλλά και τραγούδι, παίξιμο μουσικών οργάνων κλπ.

Όμως, ο ρυθμός, υπάρχει γύρω μας παντού, ακόμα και σε κάτι που φαίνεται ακίνητο!

Πάρτε για παράδειγμα το παιχνίδι με τα "αγαλματάκια" που παίζουμε στην τάξη.

Όσο ακούμε τη μουσική, χορεύουμε και κινούμαστε στο ρυθμό της.

Ως εδώ, καλά.

Μόλις σταματά η μουσική, πρέπει να μείνουμε ακίνητοι, σαν αγάλματα, έτσι δεν είναι;

Μιλάμε για τη διάρκεια - Οι αξίες των ήχων και των παύσεων

Σήμερα, παιδιά, θα ασχοληθούμε με την διάρκεια των ήχων της μουσικής.

Μη ξεχνάτε ότι η διάρκεια είναι ένα από τα τέσσερα χαρακτηριστικά του ήχου. 

Θυμάστε τα υπόλοιπα;

Τα τέσσερα χαρακτηριστικά του ήχου

Κάποιοι ήχοι κρατάνε πολύ ώρα, για παράδειγμα, όταν χτυπάμε τα πιατίνια. 
Αυτούς τους ήχους τους λέμε συνεχόμενους.
Άλλοι ήχοι πάλι, διαρκούν πολύ λίγο, όπως για παράδειγμα όταν χτυπάμε ένα τύμπανο.
Τους ήχους αυτούς τους λέμε κοφτούς.
Δείτε το επόμενο βίντεο για την διάρκεια των ήχων.
Μπορείτε να παίξετε και το παιχνίδι, χρησιμοποιώντας αντί για όργανα διάφορα αντικείμενα του σπιτιού, όπως κουτάλια, ποτήρια, κουτιά κλπ.

Ένταση-Διάρκεια-Ηχόχρωμα-Τονικό Ύψος: τα τέσσερα χαρακτηριστικά του ήχου

Γεια σας παιδιά!
Σήμερα θα κάνουμε μια εισαγωγή στα χαρακτηριστικά του ήχου. 
Στις επόμενες αναρτήσεις θα τα εξηγήσουμε ένα-ένα.
Και για όσους με κοιτάτε με απορία κι αναρωτιέστε αν έχει ο ήχος χαρακτηριστικά, θα σας προτείνω να ξεκινήσουμε με κάτι πιο απλό, που να μπορούμε να το βλέπουμε και όχι απλά να το ακούμε, όπως συμβαίνει με τους ήχους. 
Ας υποθέσουμε ότι βλέπετε έναν άνθρωπο και σας ζητάνε να πείτε τα χαρακτηριστικά της εμφάνισης του. Τότε θα χρησιμοποιήσετε λέξεις όπως

Μικρό (φθινοπωρινό τραγούδι)

Είμαστε κιόλας στο φθινόπωρο, παιδιά.
Ξέρω ότι στην αρχή, μας είναι λίγο δύσκολο να αποχωριστούμε την καλοκαιρινή ανεμελιά, τον ήλιο, τη θάλασσα, τις εκδρομές στο βουνό.
Κι όμως, το φθινόπωρο είναι μια υπέροχη εποχή. 
Ας βγούμε όσο μπορούμε στη φύση, να απολαύσουμε τον ήχο της βροχής, να μυρίσουμε το βρεγμένο χώμα, να περπατήσουμε πάνω στα ξερά πεσμένα φύλλα των δέντρων, να χορτάσει το μάτι μας όμορφα χρώματα.
Ε, κι όταν δεν μπορούμε να βγούμε έξω και είμαστε στο σπίτι, ας ακούσουμε όμορφα τραγούδια που θα μας γεμίσουν υπέροχα συναισθήματα.
Όπως αυτό το μικρό μικρό τραγουδάκι:

Πως σε λένε (παιχνίδι γνωριμίας για την πρώτη μέρα στο σχολείο)

Έφτασε η ώρα να χτυπήσει το σχολικό κουδούνι.

Η πρώτη μέρα στο σχολείο δεν είναι ίδια για όλους.

Άλλα παιδιά είναι πιο εξωστρεφή και ζωηρά και αισθάνονται άνετα μέσα στο πλήθος της αυλής και άλλα είναι πιο συνεσταλμένα και χρειάζονται προτροπή για να ενταχθούν στο σύνολο.

Είναι τα πρωτάκια που θέλουν μια ξεχωριστή αντιμετώπιση έτσι κι αλλιώς, αλλά είναι και τα παιδιά των μεγαλύτερων τάξεων που έχουν έρθει για πρώτη φορά στο σχολείο μας.

Να λοιπόν μια πρόταση για παιχνίδι για να γνωριστούμε (ξαναγνωριστούμε) μεταξύ μας.

Φτιάχνουμε φατσούλες που τραγουδάνε (κλακέτες)

Να μια πανεύκολη κατασκευή με ελάχιστα υλικά και θεαματικό αποτέλεσμα που αρέσει πολύ στα παιδιά: μια φατσούλα-κλακέτα.

Οι κλακέτες (καστανιέτες) είναι ένα ιδιόφωνο μουσικό όργανο που παίζεται με τα δάχτυλα και μπορεί να παράγει ρυθμικά σχήματα.

Εμείς θα κάνουμε μια παραλλαγή που μπορεί να αποτελέσει και ένα ωραίο δωράκι για τα παιδιά τόσο στο τέλος όσο και στην αρχή της σχολικής χρονιάς.

Δραστηριότητες γνωριμίας για τις πρώτες μέρες στο σχολείο

Με το άνοιγμα των σχολείων, έχουμε τη χαρά να ξανασυναντηθούμε με τους αγαπημένους μας φίλους, συμμαθητές και δασκάλους.

Οι πρώτες μέρες στο σχολείο φέρνουν στην παρέα μας καινούργια παιδιά αλλά και εκπαιδευτικούς.

Δεν θα ήταν ωραία να γνωριστούμε μέσα από τραγούδια και παιχνίδια;

Να μερικές ιδέες...

Χειροποίητα σχολικά δωράκια

Υπάρχουν στιγμές στη σχολική ζωή που συνηθίζουμε δάσκαλοι και μαθητές να ανταλλάσσουμε συμβολικά δωράκια και ευχές, όπως η αρχή ή το τέλος της σχολικής χρονιάς, εκφράζοντας έτσι την εκτίμηση και την αγάπη μας.

Τι καλύτερο λοιπόν από το να προσφέρουμε κάτι που το έχουμε φτιάξει μόνοι μας, έχοντας επενδύσει χρόνο, σκέψη, νοιάξιμο και φροντίδα.