Ελληνική Αποκριά, του Μίκη Θεοδωράκη

Η Ελληνική Αποκριά (Το Καρναβάλι) είναι ένα συμφωνικό έργο σε μορφή σουίτας μπαλέτου, του Μίκη Θεοδωράκη που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1953.

Σε αυτό ο συνθέτης παντρεύει δυο κόσμους, εκείνον της ελληνικής λαϊκής αποκριάτικης παράδοσης με τους διονυσιακούς χορούς, το γαϊτανάκι, τη γκαμήλα και άλλα έθιμα με εκείνον της σοβαρής έντεχνης δυτικής μουσικής.

Ο συνθέτης βασίστηκε στα μουσικά του αποθέματα, στα σχέδια που είχε ήδη κάνει στα 1947-48, όταν ήταν εξόριστος στην Ικαρία. 

Τότε που τον είχαν εντυπωσιάσει τα λαϊκά τραγούδια που τραγουδούσαν οι συνεξόριστοί του και ιδιαίτερα ο Η Ψαροπούλα του Γιάννη Παπαϊωάννου. 

Πράγματι, το θέμα του τραγουδιού αυτού κυριαρχεί στο Μεγάλο Χορό.

Όμως από κει και πέρα, όλα τα υπόλοιπα μελωδικά θέματα μπορούν να θεωρηθούν σαν προαναγγέλματα της μετέπειτα τραγουδιστικής του περιόδου. 

Με το Καρναβάλι ο Θεοδωράκης επιχειρεί για πρώτη φορά να ντύσει νεοελληνικές μελωδίες και χορούς με συμφωνικά ορχηστρικά χρώματα. 

Αργότερα θα χαρακτηρίσει την προσπάθειά του αυτή σαν μετασυμφωνική μουσική. 

Δηλαδή αναζήτηση της χρυσής τομής μεταξύ της λαϊκής και της έντεχνης μουσικής.

Τα μέρη του έργου:

-Ανδρικός χορός
-Μεγάλος Χορός
-Ερωτικός Χορός
-Ντιβερτιμέντο
-Τρεις Χοροί του Καρναβαλιού
α. Γαϊτανάκι
β. Αλογάκι
γ. Καμήλα
-Χορός της Κοπέλας
-Φινάλε

Ακούστε ολόκληρο το έργο από την Ορχήστρα των Χρωμάτων σε διεύθυνση Μίλτου Λογιάδη.

Λίγα ιστορικά στοιχεία

Το Καρναβάλι πρωτοπαρουσιάστηκε από το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου στην Όπερα της Ρώμης τον Μάρτιο του 1954 υπό την διεύθυνση του Ανδρέα Παρίδη. 

Ο αρχικός του τίτλος ήταν Ελληνική Αποκριά και ήταν παραγγελία του Χοροδράματος προς τον συνθέτη.

Η ιστορία – μια απλή ερωτική ιστορία σαν αφορμή για την καλλιτεχνική αναπαράσταση της νεοελληνικής Αποκριάς – και η χορογραφία ήταν της Ραλλούς Μάνου, που χόρεψε και τον κύριο ρόλο, τα δε σκηνικά του Σπύρου Βασιλείου. 

Το έργο σημείωσε μεγάλη επιτυχία και έκτοτε δόθηκε σε πολλές παραστάσεις στην Αθήνα.

Με τη μορφή της συμφωνικής σουίτας παίχτηκε τον ίδιο χρόνο από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στην αίθουσα Ορφεύς, πάντοτε υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Παρίδη.
Στα 1957 ο Colin Davis το ερμήνευσε με τη Συμφωνική του Εδιμβούργου, σημειώνοντας για το έργο την αρχή μιας διεθνούς καριέρας.

Το 1958 το μπαλέτο παρουσιάστηκε σε Παρίσι και Λονδίνο σε σκηνοθεσία και σενάριο του κορυφαίου Ζαν Ρενουάρ.

Το 1964 μέρη του έργου κυκλοφόρησαν σε δίσκο από την ΕΔΑ, αριστερό κόμμα της εποχής.

Πολλά από τα μέρη του έργου αυτού ο συνθέτης τα ενσωμάτωσε στο μπαλέτο Ζορμπάς, στα 1988, κατά την επιθυμία του χορογράφου Λόρκα Μασίνε και της Αρένα ντι Βερόνα, που ήθελαν να αποτελείται από τους πιο λαμπρούς χορούς και τραγούδια του Θεοδωράκη.

Ο Χατζηδάκις και η Ελληνική Αποκριά

Το έργο αυτό του Θεοδωράκη ήταν ίσως από τα πιο αγαπημένα του Μάνου Χατζηδάκη.

Σύμφωνα με τον ίδιο τον συνθέτη, η μελωδία για το πασίγνωστο και αγαπημένο τραγούδι του Το πέλαγο είναι βαθύ είναι παρμένη από την μελωδία με σαξόφωνο από τον Χορό της καμήλας.

Για μεγάλο διάστημα το Ελληνικό Χορόδραμα παρουσίαζε μαζί με την Ελληνική Αποκριά και τις 6 Λαϊκές Ζωγραφιές και Το καταραμένο φίδι του Χατζηδάκι, ενώ η Ορχήστρα των Χρωμάτων ήταν αυτή που ηχογράφησε για την δισκογραφία το αγαπημένο αυτό έργο του Θεοδωράκη.

*Πηγές:

-Το εξώφυλλο της ανάρτησης είναι η μακέτα του σκηνικού και των κοστουμιών του Σπύρου Βασιλείου.

-Πληροφορίες ανάρτησης από τον ιστότοπο mikistheodorakis.gr

-Φωτογραφίες από το blog Ιδιωτική Οδός