Σήμερα, προτείνουμε κάποιες που μπορούν να παρουσιαστούν στις σχολικές αίθουσες και να δώσουν αφορμή για περισσότερες συζητήσεις, δράσεις, ακόμα και ολοκληρωμένες δραστηριότητες-γιορτές.
Διαλέξαμε κυρίως ελληνικές, για να είναι πιο εύκολα κατανοητές από τα μικρά παιδιά, αλλά και για να δώσουν ερέθισμα να γνωρίσουμε καλύτερα την ιστορία του τόπου μας.
1.Ο Ντούτσε αφηγείται (1945)
του Σταμάτη Πολενάκη
Η πρώτη ελληνική ταινία animation που περιγράφει με μορφή γελοιογραφίας τις περιπέτειες των Ελλήνων κατά τον Ελληνοαλβανικό Πόλεμο και την Κατοχή.
Ενδείκνυται και για μικρότερα παιδιά.
2.Το ξυπόλητο τάγμα ( 1953)
του Γρηγόρη Θαλασσινού (Γκρεγκ Τάλας)
Νεορεαλιστική ταινία, η πιο εμβληματική της περιόδου.
Γυρίστηκε μετά τον εμφύλιο κυρίως στη Θεσσαλονίκη αλλά και στις φυλακές Αβέρωφ, στην Αθήνα.
Πρωταγωνιστές της ταινίας ήταν ορφανά παιδιά, κάποια από τα οποία μάλιστα είχαν πραγματικά εκτοπιστεί κατά την διάρκεια της Κατοχής από τα ορφανοτροφεία, όταν τα κτίρια επιτάχθηκαν από τους Ναζί.
Τα παιδιά αυτά, οι σαλταδόροι της κατοχής, κάτω από έναν κοινό άγραφο κώδικα τιμής, συντάσσονται σε στρατιές, σαμποτάρουν τους κατακτητές, κλέβουν τα λάφυρά τους και τα ξαναμοιράζουν στους φτωχούς.
Εξελίσσονται σε Ρομπέν των πόλεων, το λεγόμενο Ξυπόλητο Τάγμα.
Τη μουσική συνέθεσε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Η ταινία ενδείκνυται για όλα τα παιδιά.
3.Οι Γερμανοί ξανάρχονται (1948)
του Αλέκου Σακελλάριου
Πρόκειται για μια σατυρική ταινία με ευρηματικό σενάριο, υπέροχες ερμηνείες και μουσική του Κώστα Γιαννίδη.
Στην μεταπολεμική Ελλάδα τα πάθη του εμφυλίου καλά κρατούν.
Ξαφνικά επιστρέφει ο εφιάλτης των Γερμανών σαν ένα κακό όνειρο.
Θα είναι το όνειρο αυτό αρκετό να συμφιλιώσει τους ανθρώπους;
Παρότι ενδείκνυται για μεγαλύτερα παιδιά, παρακολουθείται εξίσου καλά κι από μικρά παιδιά.
Δείτε τα αποσπάσματα:
Πού είναι ο Φλοξ, βρε Ζήση;
(η σκηνή που φέρνουν μαγειρεμένο το σκύλο)
Το μαγείρεμα του Τζιτζιφρίγκου
(Τζιτζιφρίγκος είναι το καναρίνι στο κλουβί)
Η απελευθέρωση του Τζιτζιφρίγκου
Η απελευθέρωση του Τζιτζιφρίγκου (κινούμενα σχέδια)
Άνθρωποι - άνθρωποι
(ή αλλιώς, Από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια)
4.Ουρανός (1962)
του Τάκη Κανελλόπουλου
Η ταινία έχει μορφή ντοκυμαντέρ.
Χωρίζεται σε τρία μέρη:
Ειρήνη-Πόλεμος-Οπισθοχώρηση.
Το πρώτο μέρος είναι ένα εικαστικό αριστούργημα, ενώ τα άλλα δύο αποτελούν μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τον πόλεμο.
Βρήκαμε στο διαδίκτυο ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα.
Για μεγάλα παιδιά.
5.Ψηλά τα χέρια, Χίτλερ (1962)
του Ροβήρου Μανθούλη
Η ταινία είναι κωμωδία και περιγράφει την συνάντηση μετά το τέλος του πολέμου
δυο φίλων που είχαν χωριστεί σε ένα μπλόκο.
Θυμούνται όλα όσα πέρασαν στην Κατοχή, ενω γίνεται αναφορά στα διλήμματα των απλών ανθρώπων κατά την σκοτεινή αυτή περίοδο.
Για μεγαλύτερα παιδιά.
Έχω μια πείνα που δε σε βλέπω
6.Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση (1971)
του Ντίνου Κατσουρίδη
Περιγράφει την καθημερινότητα και τον αγώνα επιβίωσης ενός απλού ανθρώπου που εργάζεται σε ένα επιταγμένο εργοστάσιο και συμμετέχει...κατά λάθος σε μια αντιστασιακή οργάνωση.
Για μεγαλύτερα παιδιά.
Φυσικά, υπάρχουν και πολλές ξένες ταινίες με αναφορά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, για μια διαφορετική προσέγγιση του θέματος.
Δείτε παρακάτω ορισμένες:
7.Ο Μεγάλος Δικτάτωρ
του Τσάρλι Τσάπλιν
Μεγαλειώδης ταινία, με πρωταγωνιστή τον Τσάρλι Τσάπλιν στον ρόλο του Χίτλερ.
Η ταινία υπογραμμίζει πόσο κωμική θα ήταν η φιγούρα του δικτάτορα, αν δεν ήταν τόσο τραγική.
Εμβληματικές οι σκηνές του Λόγου και του Μπαλονιού.
Η ταινία ενδείκνυται για όλα τα παιδιά.
Βρήκαμε ολόκληρη μόνο την αγγλική εκδοχή.
Η σκηνή με την ομιλία
Η σκηνή με το μπαλόνι
8.Ο πιανίστας (2002)
του Ρομάν Πολάνσκι
Συγκινητική ταινία που δείχνει τη δύναμη της μουσικής μέσα από τον αγώνα ενός εβραίου πιανίστα να επιβιώσει στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Για μεγαλύτερα παιδιά.
9.Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ (1959)
του Τζωρτζ Στήβενς
Βραβευμένη με Όσκαρ ταινία, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο για το ημερολόγιο που κρατούσε μια μικρή κοπέλα, η Άννα Φρανκ κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όταν αναγκάστηκε να κρυφτεί σε ένα διαμέρισμα στο Άμστερνταμ για να αποφύγει την σύλληψή της από τους Ναζί.
Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, κινούμενα σχέδια
Δείτε την ιστορία σε μια υπέροχη ταινία που κινουμένων σχεδίων (στο διαδίκτυο τη βρήκαμε στα αγγλικά αλλά υπάρχει και με ελληνικούς υπότιτλους).